ὑπό τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Κυκλάδων κ. Σάββα
Η ΚΑΛΟΠΕΡΑΣΗ...
«...μή ουκ έχομεν εξουσίαν φαγείν και πιείν;»
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η τεχνολογική επανάσταση που βιώνουμε, μπορεί να βελτίωσε την ζωή του ανθρώπου, συνάμα όμως δημιούργησε και την κατάσταση της καλοπέρασης. Ροπή του ανθρώπινου χαρακτήρα ανέκαθεν ήταν η επανάπαυση στο βολικό, το ευχάριστο και στο ξεκούραστο. Ήταν ο τρόπος που ‘βολεύει’ τις αισθήσεις μας. Όταν νοσεί ο ανθρώπινος χαρακτήρας εμφανίζει συμπτώματα όπως την αμέλεια και την ραθυμία τόσο στα πνευματικά όσο και στα σωματικά. Το όλο κλίμα που δημιουργείται κάνει τον άνθρωπο να αρνείται οποιαδήποτε θυσία και κακοπάθεια και να θέλει τα πάντα να τα έχει ‘έτοιμα’ και χωρίς κόπο... Μεγάλος κίνδυνος ιδίως για την πνευματική μας ζωή.
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΩΜΑ.
* Η δραστηριότητα του ανθρώπου εξαντλείται όλη στο να ‘κατασκευάσει’ ένα τρόπο ‘βολικό’ για τις σωματικές του ανάγκες. Η απόκτηση αγαθών, το κυνήγι εφήμερων απολαύσεων μας φέρνει μπροστά σε προσπάθειες οι οποίες πέρα από την επιβίωση, φανερώνουν μια υπερβολή που δεν αφήνει ίχνη στο πέρασμα του χρόνου. Κατασκευάζουμε, δουλεύουμε, αγαπάμε, μισούμε, σαν να είμαστε αιώνιοι σ’αυτή την γη. Οι μέριμνες του βίου μας συμπνίγουν την ψυχή, η οποία δεν σκέπτεται για την σωτηρία.
*Περιποίηση της σάρκας, υπακοή στα θελήματά της. Αύξηση των παθών μας. «Προσέχετε δε εαυτοίς μήποτε βαρηθώσιν υμών αι καρδίαι εν κραιπάλη και μέθη και μέριμναις βιωτικαίς, και αιφνίδιος εφ’υμάς επιστή η ημέρα εκείνη» (Λουκ. 20, 34). Χάνουμε κάθε επαφή με την πνευματική μας σωτηρία. Ο Παύλος ταλαιπωρούσε το σώμα του για να μην γίνει μαλθακό και πέσει στην ολιγωρία. «Συ δε νήφε εν πάσιν, κακοπάθησον, έργον ποίησον ευαγγελιστού, την διακονία σου πληροφόρησον». Να είσαι νηφάλιος, όχι κοιμισμένος λέει ο Παύλος στον Τιμόθεον αλλά και σε κάθε χριστιανό. Ενέργεια – δράση – έργο – παραγωγή! «Μακάριοι οι δούλοι εκείνοι, ούς ελθών ο Κύριος ευρήσει γρηγορούντας» (Λουκ. 12, 37).
Β) ΤΟ ΝΕΚΡΟ ΠΝΕΥΜΑ.
* Έτσι λοιπόν δουλεύει το σώμα (λάθος) και το πνεύμα παραμένει νεκρό. Δεν το τρέφουμε. Αυτά που ζητάει (το πνεύμα) δεν μπορούμε να τα προσφέρουμε γιατί είναι αντίθετα με την καλοπέραση. Το πνεύμα ζητάει απλότητα ζωής, μη εργασία των παθών, προσευχή, νηστεία, κακοπάθεια, δοκιμασίες, ο οργανισμός στα ανθρώπινα όρια... Που όλα αυτά, αφού εμείς τα έχουμε διαγράψει από την ζωή μας!
* «ακαλλής (η ψυχή) και άχρηστος προς σωτηρίαν ευρίσκεται» (Μέγ. Αντώνιος). Αμέλεια και ραθυμία μας αχρηστεύουν. Είναι μια παραλυσία η οποία ξεκινά από την αδιαφορία του σώματος για κάθε πνευματικό έργο και φτάνει να δημιουργεί δεσμά απραξίας στην ψυχή. Ο Άγιος Εφραίμ θα μας πει: «Πρόσελθε, λοιπόν, προς Αυτόν μετά θάρρους, πρόσπεσαι, στέναξον, κλαύσον και ειπέ προς Αυτόν. Σώσον με τον αμαρτωλόν ότι προς Σε κατέφυγον». Μόνο με την δύναμη του Θεού, μπορούμε να βγούμε νικητές της αδυναμίας μας. Δες το παράδειγμα. Ο σίδηρος και ο χαλκός, άμα μείνουν χωρίς επεξεργασία καταστρέφονται. Το ίδιο και η ψυχή, αν δεν τραφεί φθείρεται και χάνει τον δυναμισμό της.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ας προσπαθήσουμε να έχουμε μια νηφαλιότητα στην ζωή μας. Δεν ήρθαμε μόνο να φάμε και να πιούμε και να γλεντήσουμε στον χρόνο που μας δόθηκε. Υπάρχει και ο ουράνιος προορισμός μας. Ο κόσμος μας, ο διάβολος, τα πάθη και οι λανθασμένες συνήθειες της ζωής μας, λανσάρουν ένα νέο τρόπο διαβίωσης γεμάτο άχρηστους στόχους. Όλα έχουν αρχή και τέλος. Η ποιότητα που βάζει η χριστιανική ζωή στην ζωή μας προσδίδει νόημα και χρησιμότητα.
Οι φιλόυλοι άνθρωποι έκαναν λάθος αξιολογήσεις. Αυτά που είναι τελευταία στην ζωή τα έβαλαν πρώτα και το αντίθετο φυσικά. Κυριαρχεί το σύνθημα: όσα περισσότερα αγαθά μαζέψω τόσο πιο ευτυχισμένος θα είμαι! Η πραγματικότητα όμως καθημερινά διαψεύδει τις φρούδες ελπίδες τους. Μόνο ο Θεός χαρίζει την ευτυχία στην καρδιά. Η αληθινή γνώση του Θεού μας κάνει να νιώθουμε άνετοι και πλήρεις και νικητές της φθαρτότητος!!!
(Ματθ. ιη΄, 23-25)
ΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
«ουκ έδει και σε ελεήσαι τον σύνδουλόν σου, ως και εγώ σε ηλέησα;»
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ανακουφισμένος εξήλθε απ’ το αρχοντικό του αφεντικού του ο χρεωφειλέτης δούλος των μυρίων ταλάντων. Γλύτωσε την τιμωρία και το χρέος. Ο ίδιος όμως δεν κατάφερε να γίνει ελεήμων ανάλογα προς τον συνάνθρωπό του και να χαρίσει το μικρό χρέος που αυτός είχε απέναντι του. Πόσο ταιριάζει αυτή η κατάσταση με μας... πόσες φορές τελειώνει ο εκκλησιασμός και απαλλαγμένοι από το βάρος της αμαρτίας συναντάμε έξω από την εκκλησία τον δικό μας χρεωφειλέτη!
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΕΚΚΛΗΣΙΑ = ΟΙΚΟΣ ΕΛΕΟΥΣ
* Ο Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς εξηγώντας την συγκεκριμένη παραβολή θα πει πως στον Ιερό Ναό, και στο Ι. Βήμα συγκεκριμένα, κάθεται ο Κύριός μας. Ο Βασιλεύς του παντός «συναίρει λόγον αοράτως μετά των δούλων αυτού». Όσα γίνονται μέσα στην Θ. Λατρεία είναι ένα πνευματικό αλισβερίσι.
*Βλέποντας την φιλανθρωπία του Δεσπότου μας νιώθουμε το χρέος των αμαρτιών μας βαρύ. Μετανοούμε και προσευχόμαστε και κλαίμε για το πλήθος των αμαρτιών μας. Δίνουμε υπόσχεση ότι θα αλλάξουμε και θα ζήσουμε θεαρέστως την υπόλοιπη ζωή μας.
*Συγκινούμαστε από τα παραδείγματα της ζωής των Αγίων και των Μαρτύρων. Οι ευαγγελικές και αποστολικές περικοπές, οι ερμηνείες του ιεροκήρυκα μαλακώνουν την πέτρινη ψυχή μας. Βιώνουμε την αγάπη και το έλεος του Θεού στην καρδιά μας και μέσω της Θ. Λειτουργίας καλούμαστε να «αγαπήσουμε αλλήλους» κατά την υπόδειξη και την πράξη του Ιησού.
*Οι προσευχές μας μιλούν για εκζήτηση του «Θείου ελέους». Θα πούμε πολλές φορές τον Ν΄ ψαλμό της μετανοίας το «ελέησόν με ο Θεός». Θα ψάλουμε μέσα από τα τροπάρια ζητώντας το εύσπλαχνο βλέμμα του Θεού να πέσει στο χώρο της υπάρξεώς μας. Αμέτρητες φορές το «Κύριε ελέησον» θα ακουστεί στους θόλους των ναών. Ένα «Κύριε ελέησον» που δεν το βαριέται ούτε ο ψάλτης, ούτε ο παπάς!
Β) ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΟΙ
* Βγαίνοντας από τον Ναόν συναντάμε τις αιτίες του μίσους και τις κακίες. Ο «λειτουργημένος» και «μεταμορφωμένος» εσωτερικά πιστός τα παραθεωρεί όλα και δίνει συγχώρηση. Ο επιφανειακά λειτουργηθείς καταπιάνεται εκζητώντας το δίκιο του.
* Το σημερινό ευαγγελικό χωρίο φανερώνει το ‘ήθος’ και την ανωτερότητα του Χριστιανισμού. Όχι την ‘ηθική’ που μονομερώς τονίζουν πολλοί σήμερα, ούτε ‘τους τρόπους ευγενείας και καλής συμπεριφοράς’ που γίνονται ατμός και καπνός μπροστά σε κάθε προκλητική κατάσταση. Αλλά την στάση του Χριστιανού απέναντι στο Θεό και στους συνανθρώπους του.
* Παρατηρώντας λοιπόν λίγο τους ανθρώπους θα δούμε ότι όσοι έχουν εργασθεί πνευματικά και έχουν ανεπτυγμένες τις πνευματικές αισθήσεις τους είναι εύσπλαχνοι, φιλόθεοι και φιλάνθρωποι. Όσοι απομακρύνονται από τον Θεό άσπλαγχνοι και σκληροί. Και ενώ μπορούμε να μιλάμε και να διαδηλώνουμε για ανθρώπινα δικαιώματα, συγχρόνως μπορούμε να τσακωνόμαστε και να εκφραζόμαστε χυδαία απέναντι στον ταξιτζή που μας ίσως μας έχει κλείσει τον δρόμο. Λεπτομέρειες… που όμως κάνουν την διαφορά στον Χριστιανισμό!
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο Ιερός Αυγουστίνος θέλοντας να δώσει το νόημα της διδασκαλίας του Ιησού και να μας ενεργοποιήσει στην κορυφαία αρετή της αγάπης και της συγχωρητικότητος θα μας πεί εύστοχα: «Κανένα καρφί δεν θα ήτο δυνατόν να κρατήσει το σώμα του Ιησού Χριστού πάνω στο σταυρό εάν δεν υπήρχε η ευσπλαγχνία και η αγάπη Του για τον πεπτωκότα άνθρωπο». Σ’ αυτό καλούμαστε να δώσουμε εξετάσεις στην επίγεια ζωή μας μιμούμενοι τον Δεσπότη μας.
