ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2016
Ευθύμιος Ελέω Θεού
Μητροπολίτης της Αγιοτόκου Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης
προς
τους συνδούλους εν Κυρίω αδελφούς, κληρικούς και συλλειτουργούς εν Χριστώ
και τα αγαπητά & πεφιλημένα τέκνα της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.
Αγαπητά τέκνα, αξιωθήκαμε και φέτος να συνεορτάσουμε την Γέννηση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, την εορτή της του Λόγου Σαρκώσεως και της ημών Θεώσεως, σύμφωνα με τον Άγ. Ιωάννη τον Δαμασκηνό.
Χαρμόσυνο το γεγονός. Ενανθρωπίζεται ο Θεός για να θεωθούμε εμείς. Λαμβάνει ο Λόγος την ανθρώπινη φύση για να μετέχουμε εμείς της θείας φύσεως. «τοῦτο ἑορτάζομεν σήμερον, ἐπιδημίαν Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους, ἵνα πρὸς Θεὸν ἐνδημήσωμεν, ἢ ἐπανέλθωμεν», κατά τον Άγ. Γρηγόριο τον Θεολόγο.
Τι σημαίνει όμως να συνεορτάσουμε με τον Θεό Λόγο την ενσάρκωσή Του; Μήπως να στολίσουμε δένδρα, να διακοσμήσουμε τις οικίες μας, να παραθέσουμε πλούσια γεύματα; Ο ουρανοβάμων Απόστολος Παύλος συμβουλεύει: «εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ». Ναι, αδελφοί μου. Δεν συνεορτάζουμε ένα θείο γεγονός κοσμικώς, αλλά θεοπρεπώς. Δια να μας προφυλάξει από την κοσμικότητα, η αγία μας Εκκλησία μαζί με την Γέννηση του Σωτήρος μας υπενθυμίζει και την Σταύρωσή Του. Ο Μέγας Αθανάσιος αναφερόμενος στα δώρα, που προσφέρονται στον νεογέννητο Ιησού, είναι και τα σμύρνα, τα οποία προσφέρονται «ὡς ἀνθρώπω εἰς ἐνταφιασμόν».
Καλούμεθα λοιπόν σε μια εορτή υπερκόσμια. Καλούμεθα να ενταφιάσουμε τα πάθη μας. Την κακία, το μίσος, τις ζήλιες, τις έριδες. «Ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός», όπως προτρέπει ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του. Να αποβάλουμε κάθε βάρος, που μας προσκολλά στα γήινα, τα προσωρινά, τα σαρκικά. Να ανέλθουμε υψηλά έως τον Θρόνο του Υψίστου, που δορυφορείται από τις αγγελικές δυνάμεις. Να συμψάλλουμε «δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη», ανάλαφροι από αμαρτίες και πάθη.
Όπως ο Μέγας Αθανάσιος έτσι και ο Άγ. Πρόκλος Κων/λεως επισημαίνει στο λόγο του για την Γέννηση του Σωτήρος και τον Σταυρό, το Πάθος και την Ανάσταση: «ἐν τῇ γαστρί τῆς Παρθένου τό ἴδιον αὑτοῦ σῶμα, ὡς οἶδεν, ἑαυτῷ διαπλάσας, αὐτός καί ἐν τρισίν ἡμέραις, τήν λύσιν τῆς ψυχῆς αὑτοῦ ἀπό τοῦ ἰδίου σώματος πάλιν ἑνώσας, τήν ἑαυτοῦ ἀνάστασιν ἔδειξε».
Την σύνδεση Γεννήσεως – Πάθους – Αναστάσεως επισημαίνει η Αγία μας Εκκλησία και στα λειτουργικά της κείμενα. Στον πρώτο ύμνο της Θ΄ ωδής του Αποδείπνου κατά την Μ. Τετάρτη Εσπέρας σημειώνεται· «Τό μέγα μυστήριον, τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως, ἐπί τοῦ δείπνου, συνανακειμένου σου, τοῖς μύσταις φιλάνθρωπε, ἀνακαλύψας ἔφης· φάγετε ἄρτον τόν ζωτικόν, πίστει πίετε τό αἷμα κενωθέν, τῆς θεοπλεύρου σφαγῆς».
Ναι, αγαπητοί μου αδελφοί πρέπει πάντοτε να είμεθα έτοιμοι να υποδεχθούμε τον Κύριο ημών Ιησού Χριστόν. Και κυρίως να προσλάβουμε το Θεουργό Του Αίμα. Η Αγία μας Εκκλησία μας το παρέχει πάντοτε. Μας παρέχει άφεση αμαρτιών. Μας παρέχει εξιλασμό και έλεος. Σε μας εναπόκειται να τα προσλάβουμε και να αναγεννηθούμε εν Χριστώ.
Έχουμε την μεγάλη ευλογία να ευρισκόμεθα εντός της γνησίας Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία είναι η μόνη που μας παρέχει τα ορθά δόγματα και την ορθή πίστη. Η μόνη που διαθέτει τα κατάλληλα φάρμακα για τις πνευματικές μας ασθένειες. Η μόνη που διατηρεί όλα όσα παρέλαβε από τους Αποστόλους, τους Πατέρες και τους αγίους. Η μόνη που κρατά αμόλυντη και άσπιλη την διδασκαλία του Ευαγγελίου.
Αυτός είναι ο Θεοπρεπής, αυτός που αρμόζει στον Θεό, πανηγυρικός εορτασμός. Οι πιστοί της πρώτης ιστορικά Εκκλησίας ζούσαν έντονα την έλευση του Κυρίου μας. Οι σημερινοί καιροί πρέπει να αναζωπυρώσουν τον πόθο αυτό, της του Θεού Δευτέρας Του Επιδημίας.
Στην στιχολογία αρκετών ακολουθιών ψάλλουμε: «Πάντα τὰ ἔθνη ἐκύκλωσάν με καὶ τῷ ὀνόματι Κυρίου ἠμυνάμην». Ναι, αγαπητοί μου αδελφοί η πατρίς μας εκυκλώθη από μύριους εχθρούς, που υποσκάπτουν τα θεμέλια της. Τα θεμέλια της πίστεως, της ελευθερίας μας, των αξιών μας, της παιδείας μας, των ιδανικών της πατρίδας μας. Απαντούμε όμως: «Θεὸς Κύριος καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν. Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».
Επεφάνη εις ημάς ο Σωτήρ Χριστός, ο ενανθρωπίσας και σαρκωθής προαιώνιος Λόγος. Η ταπείνωση της σαρκώσεως δεν οφείλεται τόσο στην λήψη της ανθρώπινης φύσεως, αλλά ότι προσέρχεται αυτεπάγγελτα: «Σῶσαι θέλων τὸν κόσμον, ὁ τῶν ὅλων κοσμήτωρ, πρὸς τοῦτον αὐτεπάγγελτος ἦλθε».
Δεν Τον προσκαλέσαμε, δεν Τον αναζητήσαμε, διότι είχαμε αποστατήσει από Εκείνον, είχαμε επαναστατήσει εναντίον του δωρεοδότη Θεού. Περί τούτου ο Απόστολος Παύλος λέει: «εἰ γὰρ ἐχθροὶ ὄντες κατηλλάγημεν τῷ Θεῷ διὰ τοῦ θανάτου τοῦ υἱοῦ».
Ο Θεός συγχώρεσε την αποστασία μας και έγινε δούλος όμοιος τον όμοιο. Ο Βασιλεύς των Βασιλευόντων και Κύριος των Κυριευόντων συγχωρεί τους δούλους. Εμείς τι οφείλουμε να πράξουμε τιμώντας την δουλική μόρφωση του Χριστού κατά την Γέννηση Του; Να αναγεννήσουμε τον εαυτό μας, να τον μεταστρέψουμε, να τον κάνουμε συγχωρητικό, ευσπλαχνικό, ελεήμονα, φιλάνθρωπο, φιλόθεο, τηρητή των Ευαγγελικών επιταγών και των εντολών. Τότε και μόνο τότε θα έχει νόημα για εμάς η Σάρκωση του Υιού του Θεού και Σωτήρα μας, αν αποβάλουμε το σαρκικό φρόνημα, οδηγούμενοι προς την Θέωση.
Συνψάλλοντας το: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» ας βάλουμε σκοπό να προσεγγίσουμε τον ἐν ὑψίστοις Θεῷ, ώστε να επέλθει η πολυπόθητη ειρήνη στις καρδιές μας.
Διάπυρος προς Θεόν ευχέτης
† Ο Θεσ/νικης Ευθύμιος
ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2016
Ευθύμιος Ελέω Θεού
Μητροπολίτης της Αγιοτόκου Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης
προς
τους συνδούλους εν Κυρίω αδελφούς, κληρικούς και συλλειτουργούς εν Χριστώ
και τα αγαπητά & πεφιλημένα τέκνα της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.
Αγαπητά τέκνα, αξιωθήκαμε και φέτος να συνεορτάσουμε την Γέννηση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, την εορτή της του Λόγου Σαρκώσεως και της ημών Θεώσεως, σύμφωνα με τον Άγ. Ιωάννη τον Δαμασκηνό.
Χαρμόσυνο το γεγονός. Ενανθρωπίζεται ο Θεός για να θεωθούμε εμείς. Λαμβάνει ο Λόγος την ανθρώπινη φύση για να μετέχουμε εμείς της θείας φύσεως. «τοῦτο ἑορτάζομεν σήμερον, ἐπιδημίαν Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους, ἵνα πρὸς Θεὸν ἐνδημήσωμεν, ἢ ἐπανέλθωμεν», κατά τον Άγ. Γρηγόριο τον Θεολόγο.
Τι σημαίνει όμως να συνεορτάσουμε με τον Θεό Λόγο την ενσάρκωσή Του; Μήπως να στολίσουμε δένδρα, να διακοσμήσουμε τις οικίες μας, να παραθέσουμε πλούσια γεύματα; Ο ουρανοβάμων Απόστολος Παύλος συμβουλεύει: «εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ». Ναι, αδελφοί μου. Δεν συνεορτάζουμε ένα θείο γεγονός κοσμικώς, αλλά θεοπρεπώς. Δια να μας προφυλάξει από την κοσμικότητα, η αγία μας Εκκλησία μαζί με την Γέννηση του Σωτήρος μας υπενθυμίζει και την Σταύρωσή Του. Ο Μέγας Αθανάσιος αναφερόμενος στα δώρα, που προσφέρονται στον νεογέννητο Ιησού, είναι και τα σμύρνα, τα οποία προσφέρονται «ὡς ἀνθρώπω εἰς ἐνταφιασμόν».
Καλούμεθα λοιπόν σε μια εορτή υπερκόσμια. Καλούμεθα να ενταφιάσουμε τα πάθη μας. Την κακία, το μίσος, τις ζήλιες, τις έριδες. «Ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός», όπως προτρέπει ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του. Να αποβάλουμε κάθε βάρος, που μας προσκολλά στα γήινα, τα προσωρινά, τα σαρκικά. Να ανέλθουμε υψηλά έως τον Θρόνο του Υψίστου, που δορυφορείται από τις αγγελικές δυνάμεις. Να συμψάλλουμε «δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη», ανάλαφροι από αμαρτίες και πάθη.
Όπως ο Μέγας Αθανάσιος έτσι και ο Άγ. Πρόκλος Κων/λεως επισημαίνει στο λόγο του για την Γέννηση του Σωτήρος και τον Σταυρό, το Πάθος και την Ανάσταση: «ἐν τῇ γαστρί τῆς Παρθένου τό ἴδιον αὑτοῦ σῶμα, ὡς οἶδεν, ἑαυτῷ διαπλάσας, αὐτός καί ἐν τρισίν ἡμέραις, τήν λύσιν τῆς ψυχῆς αὑτοῦ ἀπό τοῦ ἰδίου σώματος πάλιν ἑνώσας, τήν ἑαυτοῦ ἀνάστασιν ἔδειξε».
Την σύνδεση Γεννήσεως – Πάθους – Αναστάσεως επισημαίνει η Αγία μας Εκκλησία και στα λειτουργικά της κείμενα. Στον πρώτο ύμνο της Θ΄ ωδής του Αποδείπνου κατά την Μ. Τετάρτη Εσπέρας σημειώνεται· «Τό μέγα μυστήριον, τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως, ἐπί τοῦ δείπνου, συνανακειμένου σου, τοῖς μύσταις φιλάνθρωπε, ἀνακαλύψας ἔφης· φάγετε ἄρτον τόν ζωτικόν, πίστει πίετε τό αἷμα κενωθέν, τῆς θεοπλεύρου σφαγῆς».
Ναι, αγαπητοί μου αδελφοί πρέπει πάντοτε να είμεθα έτοιμοι να υποδεχθούμε τον Κύριο ημών Ιησού Χριστόν. Και κυρίως να προσλάβουμε το Θεουργό Του Αίμα. Η Αγία μας Εκκλησία μας το παρέχει πάντοτε. Μας παρέχει άφεση αμαρτιών. Μας παρέχει εξιλασμό και έλεος. Σε μας εναπόκειται να τα προσλάβουμε και να αναγεννηθούμε εν Χριστώ.
Έχουμε την μεγάλη ευλογία να ευρισκόμεθα εντός της γνησίας Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία είναι η μόνη που μας παρέχει τα ορθά δόγματα και την ορθή πίστη. Η μόνη που διαθέτει τα κατάλληλα φάρμακα για τις πνευματικές μας ασθένειες. Η μόνη που διατηρεί όλα όσα παρέλαβε από τους Αποστόλους, τους Πατέρες και τους αγίους. Η μόνη που κρατά αμόλυντη και άσπιλη την διδασκαλία του Ευαγγελίου.
Αυτός είναι ο Θεοπρεπής, αυτός που αρμόζει στον Θεό, πανηγυρικός εορτασμός. Οι πιστοί της πρώτης ιστορικά Εκκλησίας ζούσαν έντονα την έλευση του Κυρίου μας. Οι σημερινοί καιροί πρέπει να αναζωπυρώσουν τον πόθο αυτό, της του Θεού Δευτέρας Του Επιδημίας.
Στην στιχολογία αρκετών ακολουθιών ψάλλουμε: «Πάντα τὰ ἔθνη ἐκύκλωσάν με καὶ τῷ ὀνόματι Κυρίου ἠμυνάμην». Ναι, αγαπητοί μου αδελφοί η πατρίς μας εκυκλώθη από μύριους εχθρούς, που υποσκάπτουν τα θεμέλια της. Τα θεμέλια της πίστεως, της ελευθερίας μας, των αξιών μας, της παιδείας μας, των ιδανικών της πατρίδας μας. Απαντούμε όμως: «Θεὸς Κύριος καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν. Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».
Επεφάνη εις ημάς ο Σωτήρ Χριστός, ο ενανθρωπίσας και σαρκωθής προαιώνιος Λόγος. Η ταπείνωση της σαρκώσεως δεν οφείλεται τόσο στην λήψη της ανθρώπινης φύσεως, αλλά ότι προσέρχεται αυτεπάγγελτα: «Σῶσαι θέλων τὸν κόσμον, ὁ τῶν ὅλων κοσμήτωρ, πρὸς τοῦτον αὐτεπάγγελτος ἦλθε».
Δεν Τον προσκαλέσαμε, δεν Τον αναζητήσαμε, διότι είχαμε αποστατήσει από Εκείνον, είχαμε επαναστατήσει εναντίον του δωρεοδότη Θεού. Περί τούτου ο Απόστολος Παύλος λέει: «εἰ γὰρ ἐχθροὶ ὄντες κατηλλάγημεν τῷ Θεῷ διὰ τοῦ θανάτου τοῦ υἱοῦ».
Ο Θεός συγχώρεσε την αποστασία μας και έγινε δούλος όμοιος τον όμοιο. Ο Βασιλεύς των Βασιλευόντων και Κύριος των Κυριευόντων συγχωρεί τους δούλους. Εμείς τι οφείλουμε να πράξουμε τιμώντας την δουλική μόρφωση του Χριστού κατά την Γέννηση Του; Να αναγεννήσουμε τον εαυτό μας, να τον μεταστρέψουμε, να τον κάνουμε συγχωρητικό, ευσπλαχνικό, ελεήμονα, φιλάνθρωπο, φιλόθεο, τηρητή των Ευαγγελικών επιταγών και των εντολών. Τότε και μόνο τότε θα έχει νόημα για εμάς η Σάρκωση του Υιού του Θεού και Σωτήρα μας, αν αποβάλουμε το σαρκικό φρόνημα, οδηγούμενοι προς την Θέωση.
Συνψάλλοντας το: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» ας βάλουμε σκοπό να προσεγγίσουμε τον ἐν ὑψίστοις Θεῷ, ώστε να επέλθει η πολυπόθητη ειρήνη στις καρδιές μας.
Διάπυρος προς Θεόν ευχέτης
† Ο Θεσ/νικης Ευθύμιος
