ὑπό τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Κυκλάδων κ. Σάββα (Τίτου γ΄, 8-15)
«μωράς δε ζητήσεις και γενεαλογίας και έρεις και μάχας νομικάς
περιίστασο εισί γαρ ανωφελείς και μάταιοι.» (Τιτ. 3,9)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Πανηγυρίζοντας η Εκκλησία σήμερα την μνήμη των Θεοφόρων Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, εκείνων που εύστοχα η υμνολογία ονομάζει «πάγχρυσα στόματα του Λόγου», το αποστολικό ανάγνωσμα, η επιστολή του Παύλου προς τον Τίτο τον μαθητή του, προσφέρει αφορμή για να διατυπώσουμε σκέψεις πάνω στην διαλογική συζήτηση αλλά και στην επουσιώδη χρήση του διαλόγου. Είναι παραπάνω από διαπιστωμένο ότι κατά κανόνα εμείς οι άνθρωποι δεν ξέρουμε να συζητήσουμε...
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟ
* Το να γνωρίζει κάποιος να συζητήσει είναι πολιτισμός, είναι δείγμα εσωτερικής καταστάσεως και ψυχικής καλλιέργειας, γνώρισμα δομημένης προσωπικότητος. Δείτε στο άμεσο περιβάλλον μας τί γίνεται, πως συζητούν, με ποιό τρόπο εκφράζονται. Δείτε στα «πρωινάδικα» και «μεσημεριανά» και «απογευματινά» δελτία ειδήσεων και θαυμάστε προϋποθέσεις γόνιμου διαλόγου, μορφώσεως, ευστροφίας, βάθους και επιπέδου! Ο Έλληνας είναι ικανός να μιλάει με διαφορά «ψηγμάτων» χρόνου για μόδα και μόντελινγκ, παράλληλα με την οικονομική κρίση και οικογενειακά προβλήματα στο γάμο... είναι «παντογνώστης», είναι «φαφλατάς», και συνήθως ο λόγος του «στρατευμένος» σε κάποια ιδεολογία.
*«Προσόν» για να κάνεις διάλογο είναι να φωνάζεις περισσότερο (!), να λες τα πιό πετυχημένα ευφυολογήματα (!), να ειρωνεύεσαι (!), να διακόπτεις το συνομιλητή σου αλλεπάλληλες φορές (!) και να κλέβεις τον χρόνο του (!) διαμαρτυρόμενος… ότι δεν πρόλαβες να μιλήσεις (!), παρόλο που το στόμα σου έχει «ανάψει» και χρειάζεται ανεμιστήρα...
* Με τέτοιο περιβάλλον ο γνώστης του θέματος καταποντίζεται, ο φρόνιμος άνθρωπος σιωπά, ο σιωπηλός περνιέται για κουτός, και η επιστημονική άποψη πηγαίνει στο περιθώριο. Την θέση της λαμβάνει η προχειρολογία, η αοριστολογία, το συμφέρον, η ιδιοτέλεια, τα λάθος συμπεράσματα... Μήπως αδελφοί μου, χωρίς να έχω στόχο «σκιαγράφησα» τον πολιτικό λόγο, τις πολιτικές διαμάχες, τις ανώφελες πολιτικές κόντρες; Εσείς θα το κρίνετε...
Β) Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ
* Γνωρίζει ο Απόστολος πως ο μαθητής του θέλοντας να εδραιώσει την αληθινή διδασκαλία του χριστιανισμού «αντιπαλεύει» και «μάχεται» με αιρετικούς, με ανθρώπους που διαστρέφουν την αλήθεια. Συγκρούεται λοιπόν η αλήθεια με το ψέμα, το φως με το σκοτάδι, και θέλει να του δώσει (Ο Παύλος) μέθοδο, ώστε να είναι σωστός και τίμιος σ’αυτόν τον αγώνα.
* Να οι συστάσεις του Παύλου: 1) Αποφυγή μάταιων και ανώφελων συζητήσεων που φανερώνουν εγωισμό, αντιπαλότητα, επίδειξη. 2) Παραίνεση και νουθεσία του αιρετικού το οποίο δηλώνει πρόσκληση αγάπης για «εν Χριστώ» αληθινή συνεργασία με σκοπό τον εντοπισμό του λάθους και την διόρθωση. 3) Παραίτηση από αυτήν (την νουθεσία) όταν δεν υπάρχει ωφέλεια και αποτέλεσμα.
* Άρα μένει ανενεργή η προσπάθεια; Όχι! Ο πνευματικός άνθρωπος κάνει όπλο του την προσευχή, διαλέγεται με τον ουρανό και παρακαλεί να φωτίσει τον συζητητή, τον συνομιλητή και να τον οδηγήσει σε κοινωνία αγάπης εν Χριστώ! Στην Εκκλησία σήμερα επιχειρείται προσέγγιση στους αιρετικούς και διάλογος χωρίς βάση αληθείας και αγάπης, αλλά σκοπός είναι η κυριαρχία και το συμφέρον!
* Τί κρατάμε λοιπόν αδελφοί μου σήμερα από τον Απόστολο για την σκληρή και τραχιά πραγματικότητα που έχουμε γύρω μας; Όπου βλέπουμε ότι υπάρχει αντιπαλότητα, σύγκρουση και διάσταση απόψεων, αντιμαχόμενα στρατόπεδα να καταφεύγουμε στην μυστική δύναμη της προσευχής. Εκεί που ο άνθρωπος απευθύνεται σε Αυτόν που γνωρίζει τι θέλουμε πριν μιλήσουμε. Με αγάπη και ευσπλαχνία με γνώμονα την αλήθεια να κατευθύνουμε την σκέψη μας και τα λόγια μας.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Βαδίζοντας αυτά τα μονοπάτια και κάνοντας τέτοιες επιλογές ο άνθρωπος ειρηνεύει και μαλακώνει. Φωτίζεται από τον Θεό και ενώνεται με τα δεσμά της κατά Θεόν αγάπης και φιλίας με το συνάνθρωπό του. Τότε θα μπορεί να πεί σαν τον Παύλο το σημερινό όμορφο χωρίο που είναι και ο επίλογος στην περικοπή που αναλύσαμε:
«Σε χαιρετούν όσοι είναι μαζί μου. Χαιρέτισε εκείνους που μας αγαπούν με την αγάπη και την πίστη του Χριστού. Η χάρις να είναι πάντα μαζί με όλους σας». ΑΜΗΝ.
Περί των κηρυγματικών σχεδιαγραμμάτων
