ὑπό τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Κυκλάδων κ. Σάββα (Ρωμ. 15, 1-7)
Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ...
«...και μη εαυτοίς αρέσκειν» (Ρωμ. 15, 1)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή, της οποίας ένα απόσπασμα σήμερα ακούσαμε, κάνει λόγο για το πάθος της φιλαυτίας. Όπως δηλώνει και ο όρος (φίλαυτος = φίλος + εαυτού = υπερβολική αγάπη για τον εαυτό μας, ατομισμός, εγωισμός) είναι ψυχικό πάθος με κύριο στοιχείο τον εγωισμό. Πολύ σοφά ο Άγ. Μάξιμος ο Ομολογητής στα κεφάλαια περί Αγάπης την ονομάζει «μητέρα των παθών» θέλοντας να δείξει την ζημία που μπορεί να επιφέρει τόσο στον εαυτό μας όσο και στους συνανθρώπους μας η άλογη αγάπη προς το σώμα μας.
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΖΟΥΜΕ
*Αν εξετάσουμε προσεκτικά το πνεύμα που διέπει την εποχή μας θα δούμε πως όλα συγκλίνουν στην καλοπέραση, το βόλεμα, την ανάπαυση του ανθρώπου με οποιοδήποτε κόστος. Η ψυχή ακαλλιέργητη, αδιαφορία προς τον πλησίον, έλλειψη επικοινωνίας, ατομισμός μόνο και μόνο για να είναι... ο άνθρωπος ευτυχισμένος. Κάθε συζήτηση, για να γίνει κατανοητή και ενδιαφέρουσα, «οφείλει» να εδράζεται επί του συμφέροντος (νόμιμου και άνομου), του κέρδους, της εξύψωσης του ανθρώπου στην κοινωνία και την εργασία.
* Η φιλαυτία δεν είναι (κατά τους Πατέρες) φυσική επιθυμία, αλλά οδηγεί στον εγωισμό και την καταστροφή. Προτεραιότητα γίνεται ο εαυτός μας, τα προβλήματά μας, οι επιθυμίες μας, οι φαντασιώσεις μας. Η αγάπη (γενική αρετή) φυγαδεύεται, αφού ο φίλαυτος δεν μπορεί να αγαπήσει κανένα παρά μόνο τον εαυτό του! Έτσι ο άνθρωπος ξεχνά τον Θεό και θυμάται μόνο τον εαυτό του. Να πως συνοψίζει τα παραπάνω ο Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης: «Η φιλαυτία, η φιληδονία και η φιλοδοξία διώχνουν από την ψυχή την μνήμη του Θεού. Η φιλαυτία γεννά αφάνταστα κακά και όταν λείψει η μνήμη του Θεού, τότε σηκώνεται μέσα μας η ταραχή των παθών» (φιλοκαλία Νηπτικών, 6, 24, 30).
Β) ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ
* Είναι πολλές οι μορφές φιλαυτίας που δηλητηριάζουν τον άνθρωπο. Επιζητεί, αυτός που καταλαμβάνεται από το συγκεκριμένο πάθος, να γίνεται το κέντρο προσοχής όλων, να εγκωμιάζεται από όλους, να προσβλέπουν όλοι σε αυτόν και οι πάντες να τον αποδέχονται. Έτσι δημιουργεί φίλους και εχθρούς γύρω του ενώ μέσα του συσσωρεύει θυμό και οργή που οδηγούν σε πράξεις χωρίς λογική διεκδικώντας πάντοτε τα συμφέροντα προς τον εαυτό του.
* Απουσιάζει επίσης από αυτόν τον άνθρωπο: η παραδοχή του λάθους, η ανάληψη των ευθυνών που του αναλογούν και επιθυμεί όλοι να τον υπηρετούν. Ας γίνει πέρα όμως από ψυχοθεραπευτικός ο λόγος και πνευματικός. Ο φίλαυτος παραθεωρεί τον Θεό και την ύπαρξή Του. Αποθεώνει το αυτοείδωλό του και ο διάβολος κατασκηνώνει στο κέντρο της υπάρξεώς του. Δεν μπορεί να συνυπάρξει ειρηνικά με κανέναν, αφού σκοπός του είναι να κυριαρχεί στους άλλους.
* Η θεραπεία αυτού του πάθους είναι δύσκολη αλλά όχι ακατόρθωτη. Ας τρέξουμε σε έμπειρο πνευματικό (αν μας φωτίσει η χάρις του Θεού και αντιληφθούμε το πρόβλημά μας) και ας ζητήσουμε ταπεινά την βοήθεια του Θεού μέσα από την προσευχή μας. Τα κατορθώματα των Αγίων της Εκκλησίας ας γίνουν πρότυπα που θα καταισχύνουν τις όποιες «επιτυχίες» στην ζωή μας. Ας νιώσουμε ότι τόσα χρόνια ήμασταν «κύμβαλο αλαλάζον» (Α΄ Κορ. 13, 1) και οι πράξεις κούφιες και επιφανειακές. Να διώξουμε την δικαιολογία και την αυτοδικαίωση και να αγαπήσουμε την αυτομεμψία και την συντριβή.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Το φοβερό αυτό πάθος είναι η μάστιγα της εποχής μας. Τα ολέθρια λάθη της ανθρωπότητας έχουν όλα μα όλα την ρίζα τους σε αυτό. Το τραγικότερο όμως είναι ότι ο άνθρωπος βιώνει το μοναδικό και ανεπανάληπτο βιολογικό πέρασμά του από αυτήν εδώ την γη ξένος (από την χάρη του Θεού) μεταξύ ξένων (της αγάπης των ανθρώπων). Και αν ζωή χωρίς αγάπη δεν υπάρχει τότε είμαστε νεκροί πριν τον βιολογικό μας θάνατο!
