ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΑΞΗ 2024 - Σταυρούλα Τζόγα

    Αθήνα 14 π. ημ.-27/06/2024

Μακαριώτατε άγιε Πρόεδρε της Ι. Συνόδου, Αρχιεπίσκοπε Αθηνών κ.κ. Μακάριε,

Σεβασμιώτατοι Άγιοι αρχιερείς, Θεοφιλεστάτοι, Πανοσιολογιώτατοι,

Αιδεσιμώτατοι, Ιερολογιώτατοι, Οσιολογιότατοι,

Οσιότατοι & οσιότατες, Χριστεπώνυμο ακροατήριο,

Επιτρέψτε μου αρχικά να αναπέμψω θερμές ευχαριστίες στο Πανάγαθο Θεόν, ο οποίος με αξιώνει να ανέλθω στο ιερό αυτό βήμα, ευχαριστίες για τη τιμή στη αναξιότητα μου να συμμετέχω με τις ευλογίας σας, στην Ετήσια Ιερατική Σύναξη, με τη καθοδήγηση του πνευματικού μου πατρός Άγιου θεσσαλονίκης κ. Ευθυμίου ως προς το θέμα, η εισήγηση μου είναι αφιερωμένη στους νεώτερους Στύλους και Πρόμαχους της Ορθοδοξίας: Μέγα Φώτιο, Γρηγόριο Παλαμά και Μάρκο Ευγενικό, οι οποίοι έχουν καταστεί και προστάτες αυτής καθώς επίσης μέχρι και σήμερα στις σύγχρονες Αρχιεπισκοπικές κορυφές της Εκκλησίας των Γ.Ο.Χ.

Η εισήγηση που θα αναπτύξω έχει τίτλο: Εαυτούς ανακρίνατε και εαυτούς δοκιμάζετε (Απ. Παύλου, α΄ Κορ.). Ομολογία Πίστεως των Πατέρων και σήμερα.

Αμήχανον αναβεβηκότα τον νουν προς το υπέρ διάνοιαν έν, ανέραστον πως γεγονέναι αυτού.  Κάλλος γάρ άρρητον, και ανεπινόητον προκύπτον εξ αυτού, ως από παντοκρατορικής ρίζης απαντά, ότε και ωσανεί δίκτυον διαρραγήναι κινδυνεύον τη των πολλών ιχθύων ευρέσει και ολκή, υπό των θείων ελλάμψεων ο νους ευρίσκεται,  και το υπέρ νουν κάλλος  εκπλήττεται θεωρών και ως από οίνου μεθύσκεται και ως ο άφρων εξίσταται,  και τον υπέρ έννοιαν πάσχει θαυμασμόν,  του εξαίσιου κάλλους το υπέρκαλλον θέαμα μη χωρών καθοράν. Όθεν δήτα και δεσμοίς αγάπης συνέχεται και ως υπό δίψους διάκειται καταφλεγόμενος.¹ 

Με ακρίβεια χιλιοστού θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα λόγια του Κάλλιστου Καταφυγιώτου, αρμόζουν ακριβώς στους τεράστιους Πυλώνες της Ορθοδοξίας που κατανόησαν στο έπακρο την θεία έλλαμψη και κατάφεραν να δογματίσουν και να κρατήσουν ανόθευτη την Ορθοδοξία μας.  

Η Εκκλησία είναι ο πνευματικός χώρος, στον οποίο καλείται ο κληρικός να φέρει με ευθύνη και χρέος την ενεπιστευμένη, δοθείσα πνευματική παρακαταθήκη, να διακονεί θυσιαστικά τον άνθρωπο, μακριά από αδυναμίες ανθρωπαρέσκειας και ιδίας ωφελείας, να του παρέχει λύσεις στα αδιέξοδα, δείχνοντάς του την αλήθεια, γεμίζοντάς τον με φως .

Μετά την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο 691/2 μέσα στη ζωή της Εκκλησίας, από τα τέλη του 7ου αιώνος και εξής, οι Άγιοι θεωρούνται ως καινοτόμοι, οι Άγιοι θεωρούνται ως αιρετικοί, διότι δεν συμφωνούσαν με μια πολιτική Θεολογία, η οποία είχε διαδοθεί, με Ιεράρχες και Θεολόγους, οι οποίοι προσπαθούσαν να τα έχουν καλά με την εξουσία, για να καρπούνται οφέλη γήινα και προσωρινά.

Η ορθόδοξη ομολογία στους κόλπους της Εκκλησίας η οποία αρχίζει με τους Αποστόλους, τους Αποστολικούς Πατέρες, με πρώτον τον Άγιο Ιγνάτιο Αντιοχείας, συνεχίζεται με τον Άγιο Ειρηναίο, με τον Άγιο Κυπριανό, φθάνει στο Μέγα Αθανάσιο, τους Καππαδόκες Πατέρες, τους Κυρίλλους, των Ιεροσολύμων και της Αλεξανδρείας, και συνεχίζεται με τον Μάξιμο τον Ομολογητή, τον Μέγα Φώτιο τον 9ο αιώνα, για να κορυφωθεί τον 14ο αιώνα στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά , Άγιο Μάρκο τον ευγενικό και εν συνεχεία στους αγίους Κολλυβάδες Πατέρες, τους ησυχαστές του 18ου αιώνα. 

Οι Μέγας Φώτιος, Γρηγόριος Παλαμάς και Μάρκος Ευγενικός είναι στην ευθεία γραμμή της παραδόσεως, η οποία προέβαλε τους αγίους Πατέρες, την σκέψη τους και την βιοτή τους απέναντι στην αλλοτριωμένη και διεστραμμένη Δυτική Χριστιανοσύνη.

Μέγας Φώτιος πατριάρχης Κων/λεως ο  Ισαποστόλος και Ομολογητής

Λαμπρός εκφάντωρας της σοφίας, θεοπαγής προμαχώνας της Ορθοδοξίας, καλλονή των Πατέρων, στηλιτευτής των δεινών αιρέσεων διατήρησε άσειστη τη λαμπρότητα της Εκκλησίας και Εώα το θείον σέλας περιγράφει συγκλονισμένη η υμνολογία της Εκκλησίας μας.²

Παγκοσμίων διαστάσεων το έργο του και τρισδιάστατο το μεγαλείο του Αγίου Φωτίου: Μέγας ως θεολόγος, στὴν αντιπαράθεσή του με τοὺς παπικούς και τους Φράγκους, με τη πραγματεία του: Περί του Αγίου Πνεύματος Μυσταγωγίας στο οποίο στηρίχθηκαν καὶ στηρίζονται όλοι οι μεταγενέστεροι θεολόγοι στὴν αντιμετώπιση της αιρετικής διδασκαλίας του Παπισμού περὶ εκπορεύσεως τού Αγίου Πνεύματος «καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ αλλὰ και στὴν υμνογραφία, την ομιλητική, τὸ κανονικὸ δίκαιο, τὴν επιστολογραφία, τὴν ερμηνευτική, όπου συγκεκριμένα στο έργο του «Ἀμφιλόχια» απαντά σὲ τριακόσια θεολογικὰ ερωτήματα. Μέγας ως εκκλησιαστικὸς πολιτικὸς με τη διεύρυνση του Βυζαντίου πρὸς τοὺς σλαβικοὺς λαοὺς με τον εκχριστιανισμὸ των Σλάβων της Μοραβίας απὸ τοὺς Αγίους Κύριλλο καὶ Μεθόδιο, των Βουλγάρων καὶ των Ρώσων. Μέγας ως ανθρωπιστής, με τη γνωστή Μυριόβιβλο ή Βιβλιοθήκη όπου αναλύει 280 συγγράμματα προγενεστέρων συγγραφέων από την αρχαιοελληνική αλλά και από την χριστιανική πατερική γραμματεία προσφέροντας πληροφορίες για έργα που δε θα γνωρίζαμε ούτε την ύπαρξη ούτε το περιεχόμενο τους και το έργο του Λέξεων Συναγωγή όπου ερμηνεύει ετυμολογικὰ και εννοιολογικά, τα αρχαία ελληνικὰ κείμενα. 

Όπως τότε ο πολιτικὰ πρωταίτιος της Εικονομαχίας αυτοκράτωρας Λέων Γ’, ο Ίσαυρος, θέλησε να αποχριστιανίσει τὴν παιδεία και τὴν αυτοκρατορία, νὰ τὴν εκκοσμικεύσει, ώστε νὰ παύσουν οι μοναχοὶ νὰ επηρεάζουν πνευματικὰ τοὺς πιστούς, πράγμα ποὺ πραγματοποιήθηκε πολὺ αργότερα στὴ Δύση μὲ τον Διαφωτισμὸ καὶ τὴν Αναγέννηση, ιδιαίτερα μετὰ τὴν Γαλλικὴ Επανάσταση καὶ τὴν εγκαθίδρυση κοσμικών κρατών, εχθρικών πρὸς τὴν Εκκλησία.³

Έτσι και τώρα στην εποχή του Φωτίου, ο Πάπας θεώρησε κατάλληλη τὴν ευκαιρία, συμμαχώντας μὲ τοὺς Φράγκους, νὰ προωθήσει τίς μοναρχικὲς αξιώσεις του επὶ της παγκόσμιας Εκκλησίας καὶ με την υιοθέτηση του «filioque», να οικοδομήσει δικό του πολιτισμό και δική του Θεολογία.

Από ανώτατος πολιτικός άρχοντας ο Μέγας Φώτιος, προήχθη σε πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, αποτελώντας τη μόνη ελπίδα εξόδου της εκκλησίας από την κρίση ως εκκλησιαστικοπολιτικός ηγέτης και θεολόγος. Τόλμησε πρώτος καὶ μόνος, νὰ αντιπαραταχθεί πρὸς τὴν Φραγκικὴ Θεολογία και να διασώσει τον ελληνορθόδοξο πολιτισμό, δημιουργώντας τὶς προϋποθέσεις γιὰ τὴν αίγλη της αυτοκρατορίας καὶ τὴν επιβίωση της για πεντακόσια ακόμη χρόνια, καθώς στηρίχθηκε στην «εξ αρχής παράδοσίν και διδασκαλία και πίστη της καθολικής Εκκλησίας, ην ο Κύριος έδωκεν, οι δε Απόστολοι εκήρυξαν και οι Πατέρες εφύλαξαν» ⁴

Σύμφωνα με τον άγιο Νεκτάριο, δύο είναι οι λόγοι, που εξήγειραν το μίσος των παπικών έναντι του Μ. Φωτίου.⁵

Α) Τα αποτελέσματα της Εγκυκλίου, που έστειλε ο Μ. Φώτιος, και Β) οι αποφάσεις της Η΄ Οικουμενικής Συνόδου, που συνεκλήθη το 879 μ.Χ. στην Αγία Σοφία και είναι η τελευταία προ του Σχίσματος Γενική Σύνοδος της Αρχαίας Εκκλησίας, με όλα τα γνωρίσματα Οικ. Συνόδου.

Η εγκύκλιος εκείνη του Μ. Φωτίου α) ανέκοψε το έργο του πάπα Νικολάου στη Βουλγαρία, επειδή γνωστοποίησε στους Βουλγάρους ποιος είναι αυτός, που διδάσκει την άρτια, αληθή και ορθή πίστη, β) επέστησε την προσοχή της Καθολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας κατά των καινοτομιών της τότε πρώην Δυτικής Εκκλησίας, επειδή απέκλινε στην αίρεση και την καταδίκασε και γ) περιφρούρησε την ανεξαρτησία της Ελληνικής Εκκλησίας, την οποία οι πάπες ζητούσαν να υποδουλώσουν.

Κατάφερε το μέγα πλήγμα κατά της Δυτικής οφρύος, επειδή συνεκάλεσε την Η΄ Οικουμενική Σύνοδο και αναθεμάτισε αυτούς, που τολμούν να προσθέσουν κάτι στο Σύμβολο της Πίστεως. Η Σύνοδος αυτή υπέδειξε στον πάπα και σε κάθε επίσκοπο ότι οφείλει να σέβεται το Σύμβολο της Πίστεως της εν Νικαία Συνόδου, το οποίο και οι υπόλοιπες Σύνοδοι επικύρωσαν και επιβεβαίωσαν. 

Η αίρεση του Filioque η δογματική διδασκαλία του παπισμού ότι το Άγιον Πνεύμα εκπορεύεται και εκ του Υιού, είναι φοβερή αίρεση. Γιατί:  α) Είναι αντίθετο προς τα αψευδέστατα λόγια του Ιδίου του Χριστού, που είπε ότι «το Πνεύμα της αληθείας, ο εκ του Πατρός εκπορεύεται»[15,26 Ιωάννου], έχουμε δηλ. κατάφορη αθέτηση του Ιδίου του Θεού, του Χριστού, β) είναι αντίθετο προς το Σύμβολο της Πίστεως Νικαίας-Κων/λεως, σύμφωνα με το οποίο «(πιστεύω) και εις το Πνεύμα το Άγιον, το Κύριον, το Ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον», έχουμε δηλ. αθέτηση και των δύο Οικουμενικών Συνόδων της Α΄ και της Β΄, γ) είναι αντίθετο προς τον 7ο Ιερό Κανόνα της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου, ο οποίος απαγορεύει οποιαδήποτε πρόσθεση ή αφαίρεση στο Σύμβολο της Πίστεως, έχουμε δηλ. αθέτηση και της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου, δ) καταστρέφει τις σχέσεις μεταξύ των προσώπων της Αγίας Τριάδος και συγχέει τα ακοινώνητα υποστατικά ιδιώματα των τριών προσώπων, ε) υποβιβάζει το Άγιον Πνεύμα στο επίπεδο του κτίσματος, και στ) εισάγει δυαρχία στην Αγία Τριάδα, εφόσον και ο Υιός είναι πηγή του Αγίου Πνεύματος, άρα έχουμε δύο πηγές, δύο αρχές, τον Θεό Πατέρα και τον Υιό.

Χαρακτηριστικό είναι ότι και οι φανατικοί αντίπαλοι του Μ. Φωτίου, αναγνωρίζουν τα χαρίσματα του. Αναφέρω για παράδειγμα όσα σημειώνει ο εκδότης των απομνημονευμάτων του Σιλβέστρου Συρόπουλου Greyghton για τὴν σύνοδο Φερράρας Φλωρεντίας δίνοντας τον ευρηματικό τίτλο: «Ἀληθὴς ἱστορία ἑνώσεως μὴ ἀληθοῦς μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Λατίνων» και γράφει για τον Φώτιο: «Γι’ αὐτοὺς ποὺ θέλουν νὰ δοῦν τὴν ἀλήθεια τῶν πραγμάτων μὲ τὰ δικά τους μάτια καὶ ὄχι μὲ τῶν ἄλλων νομίζω ὅτι πρέπει νὰ συμφωνήσουν μαζί μου ὅτι οὐδέποτε σοφώτερος ἐν λόγοις, οὐδὲ περὶ τὴν τῶν πραγμάτων διοίκησιν συνετώτερος, οὐδὲ τοῦ θείου καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου δικαίου ἐπιστημονικώτερος ἄλλος ἐπὶ τὸν θρόνον ἀνέβη, οὔτε πάπας ἐν Ρώμῃ, οὔτε πατριάρχης ἐν Κωνσταντινουπόλει»⁶. 

Και ο εθνικός μας ιστορικὸς Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος έγραφε: Μεταξὺ τοῦ πρώτου Κωνσταντίνου, τοῦ δόντος ἀφορμήν εἰς τὴν ἵδρυσιν τοῦ ἀνατολικοῦ κράτους, καὶ τοῦ τελευταίου, τοῦ ὁποίου πεσόντος ἐπὶ τῶν ἐπάλξεων τῆς Κωνσταντινουπόλεως συγκατέπεσε καὶ τὸ κράτος ἐκεῖνο, ἐν τῷ διαστήματι ἐτῶν 1000, οὐδὲν ἄλλο ὄνομα διέλαμψε
λαμπρότερον ἐπὶ τοῦ ἱστορικοῦ ἡμῶν στερεὼματος ἢ τὸ τοῦ Φωτίου ὄνομα, ὅστις ἐν τῷ μέσῳ ἱστάμενος τῶν δύο Κωνσταντίνων, ὧν ὁ εἷς ἐκπροσωπεῖ τὴν ἀρχήν, ὁ δὲ τὸ ὁριστικὸν τέλος τοῦ μεσαιωνικοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὑπὲρ πάντα ἄλλον συνετέλεσεν εἰς τὴν διάπλασιν τοῦ Ἑλληνισμοῦ τούτου»⁷. 

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ο εν ησυχία το μέλι των αρετών εργαζόμενος, υπεράνω της ταπεινώσεως γένηται της σαρκός εξ αγώνων φιλοσοφίας και εις το κατά φύσιν έλθη τα των δυνάμεων αυτού της ψυχής εκ καταβεβλημένου φρονήματος, χωρήση τε τας ακτίνας του Πνεύματος, δάκρυσι καθαρθείς τη καρδίαν, και της ζωοποιού νεκρώσεως του Χριστού την αφθαρσίαν ενδύσεται και τον Παράκλητον εν τω υπερωω της ησυχίας καθεζόμενος μετα πυρίνης γλώττης και αυτός υποδέξηται.⁸

Ησυχία εστι νοός κατάστασις ανενόχλητος, γαλήνη ελευθέρας και αγαλλωμένης  ψυχής, καρδίας ατάραχος και ακύμαντος βάσις, θεωρία φωτός, γνώσις Θεού μυστηρίων, λόγος σοφίας, άβυσσος νοημάτων Θεού, αρπαγή νοός, ομιλία καθαρά προς Θεόν, ακοίμητος οφθαλμός, προσευχή νοερά, ένωσις μετά Θεού και συνάφεια. Και τέλος θέωσις και άπονος ανάπαυσις εν μεγάλοις πόνοις ασκήσεως.⁹ 

Οι παραπάνω ρήσεις των Αγίων Πατέρων Νικήτα Στηθάτου και Συμέων του νέου Θεολόγου ενδεικτικά αποδεικνύουν τη θεολογική ταυτότητα του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, που είναι ο ησυχασμός και η πατερικότητα. 

Το 1337 ο Βαρλαάμ, μοναχός από τη Καλαμβρία και ο Γρηγόριος Ακίνδυνος εκπαιδευμένοι στη Δυτική σχολαστική θεολογία, αμφισβήτησαν τις πρακτικές των ησυχαστών ως αιρετικές και βλάσφημες. Δε δέχονταν το δόγμα των Ησυχαστών ως προς τη φύση του ακτίστου φωτός, πανομοιότυπου με εκείνο που είχε φανεί στους μαθητές του Ιησού στη Μεταμόρφωση Του στο όρος Θαβώρ, η εμπειρία του οποίου ήταν ο στόχος της πρακτικής τους. Ο Βαρλαάμ έλεγε ότι πρέπει να γίνει κανείς φιλόσοφος, για να μπορέσει να σωθεί, διασπείροντας πλάνες στην ορθόδοξη Ανατολή και δημιουργώντας σύγκρουση των δυο παραδόσεων.

Ο Γρηγόριος ο Παλαμάς γεννήθηκε το 1296 και σπούδασε στη Κωνσταντινούπολη, μόνασε στο Άγιο όρος και διετέλεσε αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Ανέλαβε την υπεράσπιση της Ορθόδοξής  πίστεως και εμπειρίας, διαβλέποντας στις διδασκαλίες των αντιπάλων του την αναβίωση αρχαίων αιρέσεων. ¹⁰

Η Θεολογία είναι καρπός ασκήσεως, ανοίγματος του ανθρώπου στην Χάρη του Θεού. Η Θεολογία δεν είναι υπόθεση διανοητική. Ο Θεός επικοινωνεί, εισερχόμενος δια του Ακτίστου Φωτός Του μέσα στην καρδιά του ανθρώπου, ο οποίος φθάνει να γίνει δεκτικός της Χάριτος του Θεού. 

Οι δύο λόγοι, αποδεικτικοί περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος, γράφτηκαν περί το 1335 και είναι από τα πρώτα έργα του Παλαμά. Συντάχθηκαν για να αποκρούσουν τη θέση που ο Βαρλαάμ υποστήριξε μέσα από δεκαοκτώ αντιλατινικές πραγματείες στο διάλογο με τους Λατίνους, πως ο ισχυρισμός τους για την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος δεν θεμελιώνεται στη λογική, διότι το θείον είναι ακατάληπτο και αναπόδεικτο, ενώ στη Γ΄επιστολή του προς Ακίνδυνον το 1341 κάνει τη διάκριση μεταξύ άκτιστης και ακατάλυπτης ουσίας και άκτιστων αλλά καταληπτών ενεργειών του Θεού. 

Λέει στην ομιλία του ο άγιος Γρηγόριος: και ο Μωυσής και ο Ηλίας στην ίδια θεάθηκαν δόξα, αλλά κανείς τους δεν άστραψε τότε σαν ήλιος. Και οι ίδιοι οι μαθητές μέρος του φωτός εκείνου είδαν, μέρος δεν μπόρεσαν να ατενίσουν. Έτσι το φως εκείνο μετρείται και μερίζεται, δίχως να διαιρείται και επιδέχεται αυξομείωση. Και ένα μέρος αυτού γνωρίζεται τώρα, ένα μέρος αργότερα. Για αυτό και ο Θείος Παύλος λέει: τώρα κατά μέρος γνωρίζουμε και κατά μέρος προφητεύουμε.¹¹α΄κορ.13,9.

Η θεολογία του Αγίου Γρηγορίου έχει συνισταμένη τη διδασκαλία για την ανθρώπινη τελείωση. Ο άνθρωπος αποτελεί ανακεφαλαίωση και κόσμημα του συνόλου της δημιουργίας. Κάτω από τις βασικές συνθήκες της αδιάλειπτης προσευχής και ανάτασης, της οποίας κορυφή είναι η κοινωνία με τον Θεό, καταλαμβάνεται ολόκληρος από το φως της θείας δόξας που εκπέμπεται αιωνίως από την Τριάδα και ο νους του, αρπαζόμενος από το θείο φως και εισερχόμενος μέσα σε αυτό, γίνεται και ο ίδιος φως. Έτσι σαν φως βλέπει το φως»¹² 

Κατά τη σύνοδο του 1351 στην Κωνσταντινούπολη καταδικάστηκαν οριστικά οι θεολογικοί του αντίπαλοι και δικαιώθηκαν οι θέσεις του οι οποίες μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

1. διάκριση ουσίας και ενεργείας υφίσταται 

2. η ενέργεια αυτή είναι άκτιστη

3. η διάκριση ουσίας και ενεργείας δεν συνεπάγεται σύνθεση στον Θεό

4. ο όρος θεότης αποδίδεται από τους Πατέρες στην άκτιστη ουσία

5. κατά την πατερική παράδοση η θεία ουσία υπέρκειται της θείας ενεργείας, αν και αχώριστες, και ότι η θεία ουσία είναι αμέθεκτη, η δε θεία ενέργεια είναι μεθεκτή στους ανθρώπους.

Εάν αρνηθούμε, την διάκριση ουσίας και ενέργειας, μένει μετέωρον το θέμα της θεώσεως. Με την ουσία του Θεού δεν υπάρχει δυνατότητα ενώσεως. Ενωνόμαστε με την άκτιστη Χάρη και ενέργεια του Θεού, οπότε, αν δεν υπάρχει αυτή η ενέργεια, αλλά η ενέργεια είναι κτιστή δεν είναι δυνατή η σωτηρία. Κτιστή ενέργεια σημαίνει, έχει αρχή και τέλος. Πώς θα σε σώσει κάτι που έχει αρχή και τέλος; Η ενέργεια της Αγίας Τριάδος, ούτε αρχή έχει, ούτε τέλος. Είναι άναρχη και ατελεύτητη, όπως η ουσία του Θεού. Ο Χριστός είναι πάντα ο αυτός «παρατεινόμενος εις τους αιώνες». 

Οι αποφάσεις της Συνόδου αποτέλεσαν ιδιαίτερο τόμο, γνωστό με την επιγραφή Συνοδικός Τόμος του 1351, που υπογράφτηκε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνό, τον πατριάρχη Κάλλιστο και τα λοιπά μέλη της Συνόδου. Επίσης με απόφαση της Συνόδου αυτής προστέθηκαν στο Συνοδικό της Κυριακής της Ορθοδοξίας η διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Ο Άγιος  Μάρκος ο Ευγενικός, αρχιεπίσκοπος Εφέσου

Προχωρώ στον τρίτο από τους μεγαλύτερους ομολογητές της πίστεως μας, τον Άγιο Μάρκο Ευγενικό, ο οποίος αποτελεί μία πολύπλευρη και δυναμική εκκλησιαστική προσωπικότητα, μία εμβληματική μορφή της Ορθοδοξίας. Με την στάση του στην σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας το 1438-39 ανεδείχθη πρωταγωνιστής αυτής. Η ορθόδοξος Ανατολή και η Παπική Δύση τον θαύμασαν για τον δυναμισμό και την μαχητικότητα, αλλά και τον επέκριναν σκληρά για φανατισμό και στενότητα αντιλήψεων (κυρίως οι δυτικοί) ακριβώς όπως και εμάς σήμερα με τη διαφορά ότι εμείς κρινόμαστε από τους Ορθοδόξους της κρατούσης Εκκλησίας.

Κρατεί μεν Άτλας μυθικώς ώμοις πόλον, κρατεί δ’ αληθώς Μάρκος Ορθοδοξίαν περιγράφει η υμνολογία της Εκκλησίας μας.

Στα 1436 ο αυτοκράτορας Ιωάννης Παλαιολόγος προκειμένου η Δύση να βοηθήσει το Βυζάντιο, το οποίο κινδύνευε από ώρα σε ώρα να πέσει στα χέρια των Οθωμανών ετοιμάζεται να λάβει μέρος σε σύνοδο στη Φεράρα της Ιταλίας. Ο Πατριάρχης Αλεξάνδρειας διορίζει τον Άγιο Μάρκο τον ευγενικό αντιπρόσωπό του στη σύνοδο που συγκλήθηκε για την ένωση των Εκκλησιών. Τον ίδιο χρόνο τον ανάγκασε να δεχτεί τον χηρεύοντα μητροπολιτικό θρόνο της Εφέσου και τον όρισε γενικό έξαρχο της συνόδου. Πήγε με τις καλλίτερες προθέσεις έναντι των άτεγκτων παπικών,  στέλνοντας τους επιστολή η οποία έλεγε: Μέχρι τίνος οι της αυτής Τριάδος προσκυνηταί δάκνομεν αλλήλους και κατεσθίομεν, έως αν υπ’ αλλήλων αναλωθώμεν και υπό των έξωθεν εχθρών εις το μηκέτι είναι χωρήσωμεν; Μη γένοιτο τούτο, Χριστέ Βασιλεύ, μηδέ νικήση την σην αγαθότητα των ημετέρων αμαρτιών η πληθύς” ¹³

Τα θεολογικά ζητήματα που χώριζαν τις δύο Εκκλησίες Δύσεως και Ανατολής ήταν πολύπλοκα και χρονολογούνταν από αιώνες πριν, όπως η απαίτηση του Πάπα για το Πρωτείο μέσα στην Εκκλησία και υπεράνω αυτοκρατόρων και ηγεμόνων, η αίρεση του filioque, το Καθαρτήριο Πυρ ,  χρήση αζύμων στην Θεία Κοινωνία, η μετουσίωση και ο καθαγιασμός των Τιμίων Δώρων, οι ημέρες της νηστείας, η από αιώνων αμοιβαία καχυποψία που την συντηρούσαν οι επεκτατικές βλέψεις των Παπών στην Ανατολή, το Σχίσμα του 1054 με τους εκατέρωθεν αφορισμούς, οι βιαιοπραγίες των Σταυροφόρων κατά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1204, δυσχέραιναν επιπλέον τον επιχειρούμενο διάλογο στην Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας.

Μελετώντας κανείς την διδασκαλία του Αγίου Μάρκου, θα διαπιστώσει περίτρανα ότι είναι αυθεντικός εκφραστής της ορθόδοξης διδασκαλίας και κυρίως είναι εκφραστής της θεολογίας του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Συγκεκριμένα στη σύνοδο της Φεράρας αναφέρει ότι το πυρ της κολάσεως των Λατίνων είναι κενή δόξα που δεν μπορεί να υιοθετηθεί από την Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν είναι σωματικό, κτιστό, αλλά άκτιστο. Το φως στους άξιους είναι θεωρία του Θεού. Και φυσικά, το φως αυτό είναι η άκτιστη δόξα του Θεού. Ο άγιος Μάρκος συνδέει το άκτιστο φως και με το πυρ της κολάσεως¹⁴ 

Κατά την διάρκεια των συζητήσεων οι Λατίνοι επικαλούντο χειρόγραφα των ανατολικών ορθοδόξων πατέρων για να στηρίξουν θεολογικώς τις κακοδοξίες τους, όμως τα παραθέματά τους ήταν αλλοιωμένα. Ο Άγιος Μάρκος, βαθύς γνώστης της θεολογίας και των έργων των αγίων Πατέρων αντελήφθη την αλλοίωση των πρωτοτύπων κειμένων, και για να θέσει τον διάλογο σε ορθές βάσεις στα πλαίσια των αποφάσεων των Οικουμενικών Συνόδων που καταδίκαζαν  καινοτομίες και αυθαίρετες προσθήκες στα της πίστεως, επέμενε να αναγνωσθούν εις επήκοον όλων οι όροι και οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων. Φυσικά, οι Λατίνοι αντέδρασαν διότι έτσι θα αποκαλύπτονταν η πλαστογραφία και αποχώρησαν.

Ο άγιος Μάρκος με σαφήνεια και κρυστάλλινο λόγο άρχισε να αναιρεί μία προς μία τις κακοδοξίες των Λατίνων, οι οποίες ήταν το εμπόδιο για την πολυπόθητη ένωση των δύο Εκκλησιών. Οι αιρετικοί Λατίνοι άρχισαν να μεταχειρίζονται πλάγιους, σκοτεινούς και ανήθικους τρόπους να σταματήσουν τον άγιο Μάρκο. Κυκλοφόρησαν φυλλάδιο με λίστα 54ων υποτίθεται αιρετικών δοξασιών των Ορθοδόξων. Ο αυτοκράτορας πίεζε να υπογραφεί η ένωση, διότι η επέλαση των Οθωμανών γινόταν πιο ασφυκτική, γι’ αυτό και κάποιοι Ορθόδοξοι δραπέτευσαν να αποφύγουν τις αφόρητες πιέσεις. Η σύνοδος μεταφέρθηκε στη Φλωρεντία για να αποφευχθούν δραπετεύσεις. Παράλληλα οι Λατίνοι άρχισαν τους ωμούς εκβιασμούς, στερώντας και αυτή την τροφή στους άτεγκτους Ορθοδόξους. Πολλοί πέθαναν από τις στερήσεις και τις κακουχίες και πολλοί αυτομόλησαν στους Λατίνους, όπως ο γνωστός επίσκοπος Νικαίας Βησσαρίων, ο οποίος αναγορεύτηκε προκλητικά καρδινάλιος. Για τον άγιο Μάρκο οι Λατίνοι διέδωσαν τη φήμη ότι τρελάθηκε και πως δεν έπρεπε να τον παίρνουν πια στα σοβαρά. Μάλιστα όταν αποκάλεσε τους παπικούς αιρετικούς απειλήθηκαν επεισόδια και κάποιοι χειροδίκησαν εναντίον του.

Μάταια προσπάθησε ο αρχιαιρεσιάρχης της δύσεως να τον πείσει να δεχθεί την εκτρωματική ένωση και απείλησε ότι θα καταδίκαζε τον άγιο ως αιρετικό. Αλλά ο άγιος Μάρκος μη πτοηθείς απάντησε μετά παρρησίας λέγων. «Αι σύνοδοι κατεδίκαζον τους μη πειθωμένους τη Εκκλησία, αλλ' εις δόξαν τινά εναντίον αυτής ενισταμένους και ταύτη κηρύττοντας και υπέρ αυτής αγωνιζόμενους, διό και αιρετικούς εκάλουν αυτούς...Εγώ δε ου κηρύττω ιδίαν μου δόξαν ουδέ τι εκαινοτόμησα, ουδέ υπέρ αλλοτρίου τινός δόγματος και νόμου ενίσταμαι, αλλ' εις την ακραιφνή δόξαν, τηρώ εμαυτόν».

Μετά από αφόρητες πιέσεις στις 5 Ιουλίου του 1439 υπογράφηκε η ένωση από τους ορθοδόξους, που υπέγραψαν από το φόβο του αυτοκράτορα, σύμφωνα με τις επιταγές των παπικών. Περιχαρείς οι παπικοί πήγαν στον πάπα να του αναγγείλουν την ένωση, αλλά όταν εκείνος πληροφορήθηκε ότι δεν υπέγραψε ο άγιος Εφέσου Μάρκος, αναφώνησε: «λοιπόν εποιήσαμεν ουδέν» αν ένας δεν υπέγραψε ο Μάρκος, η ορθοδοξία δεν υποχώρησε.

Όπως αναφέρει ο υβριστής του γραικολατίνος επίσκοπος Μεθώνης Ιωσήφ «ο Εφέσου είδε το πλήθος δοξάζων αυτόν ως μη υπογράψαντα και προσεκύνουν αυτώ οι όχλοι καθάπερ Μωϋσεί και Ααρών και ευφήμουν αυτόν και άγιον απεκάλουν» ¹⁵

Από την Λήμνο ο άγιος εξαπέλυσε την περίφημο εγκύκλιο επιστολή του προς τους απανταχού της γης και των νήσων ευρισκομένους Ορθοδόξους Χριστιανούς. Με αυτήν ελέγχει αυστηρώς τους Ορθοδόξους εκείνους που αποδέχθηκαν την ένωση και με αδιάσειστα στοιχεία αποδεικνύει ότι οι Λατίνοι είναι καινοτόμοι και για αυτό λέει: «ως αιρετικούς αυτούς απεστράφημεν, και δια τούτο αυτών εχωρίσθημεν». Καλεί δε ο άγιος τους πιστούς να αποφεύγουν τους ενωτικούς, διότι αυτοί είναι «ψευδαπόστολοι και εργάται δόλιοι».

Οι ενωτικοί σε συνεργασία με τους τούρκους θέλησαν να τον σκοτώσουν και ο άγιος Μάρκος κατάκοπος και άρρωστος φυλακίστηκε και δίνοντας τον αντιπαπικό του αγώνα κοιμήθηκε σε ηλικία 52 ετών. Οι αγώνες του Μάρκου αναγνωρίσθηκαν και δικαιώθηκαν από την μεγάλη σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως που τελείωσε το 1484 και κατέγραψε το άγιο όνομα αυτού, στο Συνοδικό της Ορθοδοξίας.¹⁶

ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣ ΠΡΩΗΝ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΚΑΒΟΥΡΙΔΗΣ

Ο αείμνηστος Μητροπολίτης πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος γεννήθηκε το 1870 στη Μάδυτο της Θράκης. Ως αριστούχος της σχολής της Χάλκης χειροτονήθηκε διάκονος από τον Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ΄, διετέλεσε κήρυκας στην Πάνορμο, όπου και διακρίθηκε για το χάρισμα το λόγου του. Έλαβε το τίτλο του Μεγάλου πρωτοσυγκέλλου των Πατριαρχείων. Το 1908  χειροτονείται Επίσκοπος Ιμβρου και Τενέδου. Μετατέθηκε έπειτα στην επισκοπή Πελαγονίας.

Στον χηρεύοντα πατριαρχικό τότε θρόνο στις υποψηφιότητες ήταν και ο Μελέτιος Μεταξάκης. Ο Χρυσόστομος διαισθανόμενος, ότι ο Μεταξάκης θα έβλαπτε την Ορθόδοξη Εκκλησία όντας νεωτεριστής, (διείδε από τότε τη καταστροφική πορεία και τη προδοσία της Ορθοδοξίας στον ήδη καθηρημένο Μεταξάκη όπως μας ανέπτυξε ο Μακαριώτατος στο λόγο του στη πρώτη συνεδρία για την επέτειο της συμπλήρωσης εκατό χρόνων από την αλλαγή του ημερολογίου στην Ελλάδα) και προσπάθησε να εμποδίσει με κάθε τρόπο την ανάδειξη του. Έκανε επαφές με τον Βασιλέα των Ελλήνων Κωνσταντίνο και την ελληνική κυβέρνηση, χωρίς όμως να καταφέρει τον σκοπό του. Εξοργισμένος ο Μεταξάκης από τη στάση που κράτησε ο Χρυσόστομος απέναντί του, προσπάθησε να τον συλλάβει και να τον καθαιρέσει. 

Στην Αλεξάνδρεια όπου διέφυγε, φερόταν και ως κύριος υποψήφιος για τον χηρεύοντα θρόνο του Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας, το  1925. Όμως, το ταπεινό του φρόνημα δεν του επέτρεπε να παραμείνει άλλο στην Αλεξάνδρεια, γι' αυτό έφυγε κρυφά από όλους για την Αθήνα, ώστε να μην τύχει των τιμών και της δόξας του πατριάρχη. ¹⁷

Το1926 εξελέγη Μητροπολίτης της νεοσύστατης Μητροπόλεως Φλωρίνης Πρεσπών και Εορδαίας και το έτος 1928 εξελέγη μέλος της Ιεράς Συνόδου της Ελλάδας. Από τότε έκανε σκοπό της ζωής του να υπερασπίσει τις πεποιθήσεις του όσον αφορά το ημερολογιακό ζήτημα και να επαναφέρει τη γαλήνη και την ενότητα σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες. Ξεκίνησε μεγάλο αγώνα με πολλή προσευχή γράφοντας κείμενα και κάνοντας περιοδείες με κηρύγματα και ομιλίες.

Το 1932 καταβεβλημένος από την ασθένεια του, παραιτήθηκε από τη Μητρόπολή του για λόγους υγείας και αφοσιώθηκε στη συγγραφή βιβλίων, το κήρυγμα και την φιλανθρωπία.

Μετά από 11 ετών αγώνων σκληρών των 2 εκατομμυρίων ορθόδοξου ποιμνίου, το 1935 ανέλαβε την διαποίμανση και τέθηκε επικεφαλής των Γ.Ο.Χ. Υπέβαλλε μαζί με τους Δημητριάδος Γερμανό και Ζακύνθου Χρυσόστομο τη διαμαρτυρία τους προς την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος  ότι εισήγαγε αντικανονικώς το Γρηγοριανό ημερολόγιο και αν άφησε άθικτο τον Πασχάλιο Κανόνα, δεν απέφυγε την αλλοίωση του εορτολογίου και του ενιαύσιου κύκλου του εορτολογίου, με το οποίο συνδέεται ο υπό της Α΄ Οικουμενικής συνόδου Πασχάλιος κανόνας. Διαίρεσε τους Χριστιανούς θίγοντας με αυτό το τρόπο το δόγμα του συμβόλου της Πίστεως «Εις μίαν Αγίαν Καθολική και Αποστολική Εκκλησία»

Ημείς αναλαβόντες την ποιμαντορίαν του Ορθόδοξου Ελληνικού πληθυσμού του ακολουθούντος το πάτριον και ορθόδοξον εορτολόγιον και έχοντες συναίσθησιν του όρκου πίστεως, ον εδώκαμεν, ότι θα φυλάξωμεν πάντα όσα παρελάβομεν παρά των 7 Οικουμενικών Συνόδων, αποφεύγοντες πάντα νεωτερισμόν, δεν ηδυνάμεθα παρά να κηρύξωμεν ως Σχισματικήν την επίσημον Εκκλησίαν, ήτις εδέχθη το παπικόν εορτολόγιον, όπερ εχαρακτηρίσθη υπό Πανορθοδόξων Συνόδων ως νεωτερισμός των αιρετικών, ως αυθαίρετος καταπάτησις των θείων και ιερών κανόνων και των εκκλησιαστικών παραδόσεων. Τούτου ένεκα συνιστώμεν εις άπαντας τους ακολουθούντας το ορθόδοξον εορτολόγιον, όπως μηδεμίαν πνευματικήν επικοινωνίαν έχωσι μετά της σχισματικής Εκκλησίας των σχισματικών λειτουργών Αυτής, από των οποίων έφυγεν η χάρις του Παναγίου Πνεύματος διότι ούτοι ηθέτησαν αποφάσεις των Πατέρων της ζ΄Οικουμενικής Συνόδου και πασών των Πανορθοδόξων Συνόδων που καταδίκασαν το Γρηγοριανό εορτολόγιον.¹⁸

Στα 85 χρόνια που έζησε, γνώρισε δύσκολες πολιτικές, πολεμικές και εκκλησιαστικές καταστάσεις, τρεις εξορίες, αιχμαλωσία στην αλλοδαπή, σοβαρές ασθένειες και διώξεις.

ΑΡΧΙΕΡΕΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΩΝ Γ.Ο.Χ

ΤΑΛΑΝΤΙΟΥ ΑΚΑΚΙΟΣ

Μετά την εκδημία του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Καβουρίδη την διοίκησή ανέλαβε εκκλησιαστική επιτροπή, με πρόεδρο τον τότε αρχιμανδρίτη Ακάκιο Παππά ο οποίος υπέστη δεινοπαθήματα για τον ιερό αγώνα πολλές φορές. Παρεμποδίστηκε στη τέλεση θείας Λειτουργίας και εξεβλήθη έξω Ναών που λειτουργούσε, ανήγειρε Ναούς καθώς και την Αγία Μονή Αγίου Νικολάου Παιανίας και ραπίστηκε από Αρχιερείς της κρατούσης Εκκλησίας, υπέστη πολύημερες φυλακίσεις  μαζί με κακοποιούς στο ίδιο κελί.

Σε γήρας και άρρωστος και για να προσφέρει διαδοχή και ανταπόδοση στους αγώνες του ποιμνίου των γνησίων ορθοδόξων χριστιανών, το 1960 μετέβη στην Αμερική, όπου δύο επίσκοποι της Ρωσικής Διασποράς, τον χειροτόνησαν επίσκοπο Ταλαντίου.

Το 1962 και κατόπιν πρόσκλησης του Ακακίου προς τη Ρωσική Διασπορά, ήρθε ως εκπρόσωπος ο Αρχιεπίσκοπος Χιλής Λεόντιος. Οι  δύο επίσκοποι Λεόντιος και Ακάκιος χειροτόνησαν μέσα στη Μονή του Αγίου Νικολάου Παιανίας νέους επισκόπους: τον Κυκλάδων Παρθένιο Σκουρλή, τον Γαρδικίου Αυξέντιο Πάστρα, τον Μαγνησίας Χρυσόστομο Νασλίμη, τον Διαυλείας Ακάκιο και τον Σαλαμίνος Γερόντιο ¹⁹

Εκοιμήθη το 1963.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ Γ.Ο.Χ ΑΘΗΝΩΝ ΑΥΞΕΝΤΙΟΣ

Το 1963 εξελέγη Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας ΓΟΧ ο Γαρδικίου Αυξέντιος λαβών πρώτος τον τίτλο των Αθηνών.

Η σοβαρότητα και η δυναμικότητα που διέκρινε τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο κ. Αυξέντιο είχε επιφέρει πολλούς καρπούς. Επιτεύχθη η συνταγματική αναγνώριση των λατρευτικών μας καθηκόντων:

• Η αποτροπή διωγμού από τον Ιερώνυμο Α΄ κατά των Ιερών ημών Μονών και καθιδρυμάτων
• Η δικαστική αναγνώριση της κανονικότητας των χειροτονιών μας ως και της συστάσεως των Ιερών Μονών
• Η σύναψη αδελφικών εν Χριστώ σχέσεων με την Ιερά Σύνοδο των Ρώσσων της Διασποράς υπό τον Αγιώτατο Μητροπολίτη κυρόν Φιλάρετον
• Η καταχώρηση των τελουμένων Ιερών Μυστηρίων ημών στα ληξιαρχεία του κράτους
• Η δυναμική παρέμβαση της Εκκλησίας μας σε μείζονα κοινωνικά θέματα όπως το αυτόματο διαζύγιο, με επίσημες παραστάσεις ενώπιον των κρατικών αρχών
• Η ενδυνάμωση της Ιεράς Συνόδου με χειροτονίες νέων Επισκόπων 
• Η ανάπτυξη στο εξωτερικό του Ιερού αγώνα με ίδρυση εξαρχειών
• Η οικονομική και διοικητική ενδυνάμωση του Γενικού Φιλόπτωχου ταμείου της Εκκλησίας μας, παρέχοντας βοήθεια στους έχοντας ανάγκη κληρικούς μας
• Η ανέγερση πλείστων Ιερών Ναών , αιθουσών και ιδρυμάτων²⁰

Αντιμετώπισε τα ποικίλα προβλήματα με τη σωτήρια επιείκια που υπαγορεύει η αρχή της οικονομίας. Το εγώ δεν υπήρξε υπερμέτρως προσφιλές στην Ορθοδοξία για τον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αυξέντιο.

Εκοιμήθη το 1994.

Αρχιεπίσκοπος Γ.Ο.Χ. Αθηνών Μακάριος Καβακίδης

Την ακλόνητη συνέχεια της η Εκκλησία των Γ.Ο.Χ οφείλει στη σπάνια  προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου μας Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ Μακαρίου και χαρακτηρίζεται ως ευλογημένη γιατί έχει τον Μακαριώτατο Κεφαλή αυτής. 

Δεύτερο πνευματικό τέκνο του αείμνηστου μακαριστού αρχιμανδρίτη ζηλωτή Ιακώβου Παπαδέλη, υπήρξε ακλόνητος στύλος του Αγίου Θεσσαλονίκης κ. Ευθυμίου, υπηρετών την Μητρόπολη και τη περιφέρεια Θεσσαλίας και φωτισμένος ηγούμενος της Ανδρώας Μονής Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης. Άριστος Θεολόγος, χειροτονείται Επίσκοπος Πέτρας το 1996 και Αρχιεπίσκοπος το 2004.

Το έργο που έχει επιτελέσει έως σήμερα και επιτελεί συνιστούν την καλύτερη απόδειξη της συνείδησης, της αντίληψης του πνευματικού χρέους ενός πραγματικά ενεργού προικισμένου Αρχιεπισκόπου.

Δεινός ρήτωρας και συγγραφέας φωτισμένος από το Θεό, έχοντας έντονη την ανάγκη ενώσεως των Γ.Ο.Χ. ζώντας τη χρόνια οδυνηρή εκκλησιαστική πραγματικότητα, υπήρξε μέλος της επιτροπής για την ένωση με το πρώτο σχίσμα των Ματθαιϊκών, ορθοτομώντας το λόγο της αληθείας, στοχαζόμενος το του Μ. Βασιλείου: Γεγενήμεθα καθάπερ η ψάμμος, διηρημμένοι ου συνημμένοι αλλήλοις.²¹

Στη συνέχεια προσφέρει το πόνημα του, της Ιστορίας των Γ.Ο.Χ και γράφει για τα 30χρόνια μαρτυρικής μας πορείας ξεκαθαρίζοντας το έδαφος του αγώνα από τις διάφορες διαστρεβλωτικές πληροφορίες.

Ξεπερνώντας θα πω το φράγμα των Εγκυκλίων με τις οποίες στηλιτεύει τις σύγχρονες προκλήσεις άμεσα και καίρια όταν χρειαστεί, προχώρησε στη σύλληψη του αριστουργήματος των Φιλοκαλικών Σταχυολογήματων που αναρτά στο διαδίκτυο, με το οποίο δε περνά μέρα και ώρα που να μη μας διαποτίζει με τα νάματα της πίστεως,  διαφυλάττοντας με αυτό το τρόπο την Ορθοδοξία άσπιλη και αμόλυντη και το πλήρωμα της Εκκλησίας οποιασδήποτε εκπαιδευτικής γνώσης και πνευματικής κατάστασης πλήρες. Στην 20ετή αρχιεπισκοπική του πορεία πραγματοποίησε πολλές ιερατικές συνάξεις και θεολογικά συνέδρια.

Φέτος με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από το ημερολογιακό σχίσμα του 1924, ο Μακαριώτατος θα προσφέρει έκδοση όλων των στοιχείων του μαρτυρικού αγώνα των Πατρίων με τις εισηγήσεις των συνεδριών που θα λάβουν μέρος σε όλη τη διάρκεια του έτους. Μία ιστορική, θεολογική και κανονική θεώρηση με υψηλή εξειδίκευση και πολυδιάστατη δομή, θα αποτελέσει πραγματικό θησαυρό Ορθοδοξίας & ομολογίας πίστεως.

Όσον αφορά τη ιεραποστολική πορεία του Αρχιεπισκόπου, αναλώνεται στις υπερπόντιες εξορμήσεις του στην Αμερική, στο Καναδά, στην Αυστραλία, στη Γερμανία, στη Γεωργία προσφέροντας το θησαυρό της πίστεως μας και στηρίζοντας τους ορθοδόξους αδελφούς μας, ενώ για πρώτη φορά στην Εκκλησία των ΓΟΧ,  πέρα από τα στενά γεωγραφικά όρια, αγκάλιασε, το ποίμνιο της Ουγκάντας μια τεράστια ορθόδοξη παροικία, πλούσια σε έμψυχο ιερατικό δυναμικό υπό τον Σεβασμιώτατο Νεκτάριο, στολίζοντας  τον αγώνα των Πατρίων.

Θεωρώ ότι έχω αναφέρει ψίχουλα από τη πορεία του Αρχιεπισκόπου μας.

Ορθόδοξος ζήλος χαρακτηρίζει τον αρχιεπίσκοπο μας και ο ζήλος του είναι πάντα επιδιώξιμος και κατορθωτός, γιατί έχει πάθος για αυτό που κάνει.

Κορυφαίος ερευνητής και ερμηνευτής των κανόνων της Εκκλησίας, αναλύει μεθοδικά και αποτελεσματικά τις από αιώνων πατερικές και  θεολογικές αλήθειες. Αποτιμά εμπεριστατωμένα και επιδεικνύει ακαδημαϊκό ήθος και θεολογικό βάθος,  έτοιμος να αντιμετωπίσει τους εχθρούς της πίστεως και εμάς το ποίμνιο του να μας ανεβάσει με τη πατερική και άφθαστη θεολογική ποιότητα των λόγων και κηρυγμάτων του σε όλες τις βαθμίδες της πνευματικής τελειότητας.

Με όλες αυτές τις αρετές, τις σπάνιες αρχές και αξίες του,  έντυσε την Εκκλησία των Γ.Ο.Χ. με τη σοφία και το έργο του. Έργο που θα εκπέμπει διαχρονικά Ορθοδοξία και παράδειγμα παρρησίας, τόλμης, ομολογίας και στις επερχόμενες γενιές για να κρατούν το σκάφος της Εκκλησίας σε ευθεία πορεία.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ολοκληρώνοντας την εισήγηση μου συμπεραίνω το του αββά Ποιμένος: 

Τα υπέρμετρα πάντα, των δαιμόνων εισίν ²² Η κρατούσα Εκκλησία και δυστυχώς η θεολογία και η παιδεία , με το κίνημα του Οικουμενισμού και τον άκριτο φιλοπαπισμό, με τα ανορθόδοξα ανοίγματα προς το Βατικανὸ και πρὸς τὸ προτεσταντικὸ Παγκόσμιο Συμβοὺλιο Εκκλησιών, έχουν δυστυχώς φραγκέψει. 

Αναφέρει ο Ντοστογιέφσκυ, με τον παπισμό δεν μπορώ να μιλήσω, διότι ο παπισμός μου δίνει αλλοτριωμένη πίστη, «μου δίνει Χριστό που δεν υπάρχει, μου δίνει τον Αντίχριστο». 

Ο πάπας αυτοχαρακτηριζόμενος γενικός επίσκοπος υπεράνω όλων των επισκόπων , αρχηγός κράτους, στην εποχή μας χρησιμοποιεί το Filioque με πονηρή τακτική. Στο βατικανό απαγγέλει το Filioque. Στις ορθόδοξες χώρες και στους Ουνίτες δε το απαγγέλει. Ενώ μετρά αναρίθμητες άλλες αιρέσεις όπως: το εκκοσμικευμένο κράτος του Βατικανού , η κτιστή θεία Χάρη, τα άζυμα , το καθαρτήριο πυρ, το πρωτείο εξουσίας, το αλάθητο, το βάπτισμα δι’ επιχύσεως ή με ραντισμό, η διαστρέβλωση του Μυστηρίου της θείας Κοινωνίας, η υποχρεωτική αγαμία του κλήρου, η Μαριολογία και η άσπιλος σύλληψη της Θεοτόκου, τα αγάλματα και η θρησκευτική ζωγραφική, το σχήμα του σταυρού και τέλος η επάρατη ουνία, ο δούρειος ίππος του παπισμού.

Οι σημερινοί διοικητικοί και εκκλησιαστικοί ταγοί της κρατούσης Εκκλησίας αντί να ακολουθήσουν τα βήματα, που χάραξαν οι άγιοι Πατέρες Ομολογητές και να οδηγήσουν τους αιρετικούς σε επιστροφή στην αγία Ορθοδοξία, δυστυχώς πράττουν τα εκ διαμέτρου αντίθετα.

1. επισκέψεις μεταξύ αιρετικών και Ορθοδόξων,
2. τους εναγκαλισμούς, τις συμπροσευχές, τα θυμιατίσματα, τα «ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου», την πρόταση χειρών πάπα και πατριάρχου ως σύμβολο ενότητος και νίκης, 
3. την αναγνώριση των αιρέσεων ως ισοτίμων και ισαξίων «Εκκλησιών» με την Ορθόδοξη Εκκλησία, 
4. την αναγνώριση της εγκυρότητος των μυστηρίων των αιρετικών. 

H αρχή της έλευσης του αιρεσιάρχου πάπα στην Αθήνα τον Μάϊο του 2001 στέρησε την ευλογία από την πατρίδα μας. Έπειτα στο φανάρι το 2006, στη Κύπρο το 2010, στη Λέσβο το 2021 με πρόσχημα την συμπαράσταση και στήριξη των προσφύγων, ενώ είναι ολοφάνερες οι επιδιώξεις και τα κέρδη που αποκομίζουν από αυτόν, αφήνοντας εδώ την ανορθόδοξη νοοτροπία του.

Οι συγκλήσεις του παμπροτεσταντικού Παγκοσμίου Συμβουλίου των λεγομένων «εκκλησιών» ή μάλλον των αιρέσεων (Π.Σ.Ε). στην Αθήνα και την Κρήτη το 2005 και το 2012, η υπογραφή των επαίσχυντων κειμένων της Ραβέννας και της Βραζιλίας το 2008, οι διαθρησκειακές συναντήσεις στην Ελούντα της Κρήτης και στην Κύπρο τον Νοέμβριο του 2008, η συμμετοχή του Οικουμενικού Πατριάρχου στη σύνοδο των καρδιναλίων. Οι τελευταίες συνεδριάσεις της Μικτής Επιτροπής διαλόγου Ορθοδόξων και Παπικών στη Κύπρο και τη Βιέννη, η συμμετοχή του Οικουμενικού Πατριάρχου στην διαθρησκειακή της Ασίζης τον Οκτώβριο του 2011 και στους εορτασμούς για τα πενήντα χρόνια από τη σύγκληση της Β΄ Βατικάνειας Συνόδου τον Οκτώβριο του 2012, η δωρεά Κορανίων από Ορθοδόξους Πατριάρχες και επισκόπους σε Μουσουλμάνους, η αναγνώριση των αιρετικών Μονοφυσιτών ως «Εκκλησίας» με έγκυρα μυστήρια, η απόδοση μίτρας σε Μονοφυσίτη πατριάρχη ως αναγνώριση της ιερωσύνης και της αποστολικής διαδοχής, η σχεδιαζομένη ανέγερση πανθρησκειακού ναού για Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και Εβραίους, η διοργάνωση ετησίως οικουμενιστικής εβδομάδος συμπροσευχών.

Σήμερα ποιος Μέγας Φώτιος και ποια Σύνοδος θα ασχοληθεί με βάση την πατερική παράδοση να κηρύξει τη Θεόσδοτο θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας; 

Στη λεγόμενη  Πανορθόδοξο Σύνοδο που έλαβε χώρα πριν λίγα χρόνια στη Κρήτη, χαρακτήρισαν τον Δυτικό Χριστιανισμό ως παράλληλη μορφή της Ορθοδοξίας των Αγίων Πατέρων.

Σήμερα που μπορεί να βρει αντίσταση εν Αγίω Πνεύματι η Εκκλησία μας, όπως ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, ώστε τελικά να χαρακτηριστεί ψευδοσύνοδος, αιρετική Σύνοδος και αποτυχημένη Σύνοδος, όπως η Σύνοδος Φεράρας-Φλωρεντίας;

Γράφει ο Άγιος Γρηγόριος στην επιστολή του «Πρὸς τὸν εὐλαβέστατον ἐν μοναχοῖς κὺρ Διονύσιον»:  Πολλοί κληρικοί και μοναχοί, όπως συμβαίνει και σήμερα, δεν αντιλαμβάνονταν την βαρύτητα της αιρέσεως, οι περισσότεροι, σιωπούσαν υποκριτικά και δεν ανελάμβαναν με βάση την ορθόδοξη πατερική παράδοση την αναίρεση των αιρετικών πλανών. Γράφει λοιπόν ότι δεν υπάρχει μόνο ένα είδος αθεΐας, στο οποίο ανήκουν οι κυριολεκτικὰ άθεοι, αυτοί δηλαδή πού δεν πιστεύουν στην ύπαρξη τού Θεού, αλλά και άλλα δύο είδη αθεΐας· το δεύτερο είδος αθεΐας είναι η αίρεση, γιατί διαστρέφει και καταστρέφει την έννοια τού Θεού, όπως πράττουν όλες οι αιρέσεις και ο Παπισμός και το τρίτο είδος αθεΐας είναι η σιωπὴ για τις αιρέσεις, διότι έτσι διευκολύνεται η εξάπλωση και η διάδοσή τους. ²³

Υιοθετήθηκαν τόσα υβριστικὰ και βλάσφημα, αντίχριστα και σοδομικά νομοσχέδια από το ελληνικὸ Κοινοβούλιο, παίρνοντας τη πρωτιά ως η πρώτη Ορθόδοξη χώρα, χωρὶς αποτελεσματικὴ αντίδραση της κρατούσης Εκκλησίας, και μετέβαλαν το Ορθοδόξο μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν σὲ θρησκειολογικὸ δηλητήριο, με πρωτοβουλία συνεργατών του αρχιεπισκόπου.

Η κρατούσα Εκκλησία είχε καθιερώσει το αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο όπως θέλουν να το ονομάζουν καθώς δε πείραξαν τον Πασχάλιο Κανόνα στις 23/03/1924. 

Στις μέρες μας ο Βαρθολομαίος ευχήθηκε του χρόνου να μην είναι απλώς ‘σύμπτωση’ η κοινή ημερομηνία του Πάσχα με τον εορτασμό των Ορθοδόξων, αλλά να γίνει η αφορμή να καθιερωθεί ο ενιαίος εορτασμός μεταξύ των δύο Εκκλησιών. Έκανε, επίσης, μνεία στην επέτειο της συμπλήρωσης 1700 χρόνων, το 2025, από τη σύγκληση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου στη Νίκαια, η οποία είχε ασχοληθεί με το ζήτημα της ρύθμισης του χρόνου εορτασμού του Πάσχα. Ήρθε η ώρα πλέον να διορθώσει και τους κανόνες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου.

Η υποχωρητικότητα και η ηπιότητα που διέπουν την κρατούσα Εκκλησία δεν εκφράζουν γνήσια ομολογία πίστεως όσο έναν αναπαυτικό εφησυχασμό και μια προδοτική ολιγωρία.

«Οὐκ εἰκῆ ταῦτα (όχι δηλαδή τυχαία και άσκοπα) ἐνομοθετήθη ὑπό τῶν Ἀποστόλων κηρύττει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. 

Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει τις δύο αυτές θείες και ουράνιες πηγές της διδασκαλίας της, την Αγία Γραφή και την Ιερή Παράδοση. Της Ιερής Παράδοσης συντομότατη και περιληπτική έκθεση είναι το ιερό Σύμβολο της Πίστεως, το «Πιστεύω». Η παράδοση είναι ο «θεολογικώτατος κλήρος». Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναφέρει ότι έλαβε κληρονομιά «εκ θεολόγου πατρός», εννοώντας τον θεολόγον Γρηγόριον. Η «παραλαβή» αυτή τού «κλήρου» της παράδοσης στην Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν είναι παραλαβή μόνον «διδασκαλίας» διότι τότε οι Πατέρες θα λέγονταν όχι Πατέρες, αλλά απλώς διδάσκαλοι και παιδαγωγοί. Ο Απ. Παύλος γράφει: «Εάν γαρ μύριους παιδαγωγούς έχητε εν Χριστώ, αλλ' ου πολλούς Πατέρας· εν γαρ Χριστώ Ιησού δια του Ευαγγελίου εγώ υμάς εγέννησα». Κατά τον Απόστολον, λοιπόν, παράδοση είναι το γεννάσθαι από τους Πατέρας εν Χριστώ δια του Ευαγγελίου και παραλαμβάνειν τον Χριστόν και μορφούν Αυτόν εν ημίν»²⁴

Αυτή η ορθή πίστη αποκαλύφθηκε από τον Θεό στους άξιους αυτής της Αποκαλύψεως, σε όσους έχουν φθάσει στην θέωση και έχουν την δυνατότητα να παραλάβουν αυτήν την Αποκάλυψη τού Θεού.

Λέγει της  ε΄ωδής ο ειρμός: Νύξ αφεγγής τοις απίστοις Χριστέ, τοις δε πιστοίς φωτισμός, εν τη τρυφή των θείων λόγων σου.

Στην μαρτυρική Εκκλησία των Γ.Ο.Χ. οι ήδη υπάρχοντες κληρικοί : Αρχιερείς, Ιερείς, Διάκονοι, μοναχικό τάγμα, αλλά και οι νέοι που θα ενδυθούν το ιερό σχήμα του κληρικού και του μοναχού φέροντες στη γενεά μας τον ονειδισμό των παλαιοημερολογιτών,  οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές που δε φοβούνται την πίεση των αθεϊστών, οι νέοι και νέες που αγωνίζονται για την αγνότητα τους σε ένα περιβάλλον που έχει θεοποιήσει τη σάρκα, θα λογισθούν ως ομολογητές του Χριστού.

Η επιθυμία όλων μας οφείλει να είναι να συναντηθούμε στην ενότητα των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων όλων των αιώνων. Διαφορετικά κάθε ένωση θα είναι ψευδένωση. Σχετικοποίηση της πίστεως με καταπάτηση Οικουμενικών Συνόδων, πολιτικοί συμβιβασμοί δεν έχουν θέση στην Ορθοδοξία μας. Ο αγώνας μας είναι άκαμπτος μπροστά στο απερίγραπτο δράμα της νέας Ρώμης-Κωνσταντινουπόλεως, την υποταγήν της οποίας ουδέποτε έπαυσαν να λαχταρούν και να επιδιώκουν οι Παπικοί. Οι Ομολογητές Άγιοι μας, αλλά  και οι προκάτοχοι της μαρτυρικής Εκκλησίας των Γ.Ο.Χ εμπνέουν διάθεση ομολογίας και μαρτυρίου ακόμη. Με την έννοια ενός λόγου κριτικού που αναλαμβάνει το κόστος των σαφών θέσεων. Ας μη θεωρηθούμε παρόντες και απώντες συγχρόνως.

Οι ευχές των Αγίων Πατέρων, Μαρτύρων και Ομολογητών της πίστεως μας, ας βοηθήσουν και εμάς τους σημερινούς αδύνατους χριστιανούς, να ομολογούμε ορθοδόξως με έργο και λόγο Πατέρα, Υιόν και Άγιο Πνεύμα, Τριάδα ομοούσιον και αχώριστον.

Καλόν ακούσαι του Αποστόλου και φυλάξαι φησί γαρ Εαυτούς ανακρίνατε και εαυτούς δοκιμάζετε²⁵

ΠΗΓΕΣ:

1. (Καλλίστου Καταφυγιώτου, Migne,PG 147,στ.856)
2. (Απολυτίκιο Αγίου Φωτίου Πατριάρχου Κων/λεως.Ήχος πλ.α΄)
3. (Πρακτικά ΙΕ/Θεολ.Συνεδρίου, Μέγας Φώτιος 1995, Θεσ/νίκη)
4. [Μ. Αθανασίου, Προς Σεραπίωνα» 1, 28 (PG 26, 593D-596A)]. 
5. Ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, «Τίνες οἱ λόγοι τῆς μήνιδος τῶν Δυτικῶν κατὰ τοῦ Φωτίου», Θεοδρομία 3 (2001) τεῦχος 2, Ἀπρ. – Μάϊος, σελ. 29-32.
6. Robertus Greygthon, Vera Historia unionis non verae inter Graecos et Latinos, sive Concilii Florentini exactissima Narratio Graece scripta per Sylvestrum Sgyropoulum, Hage – Comitis, MPCLX, σελ. 34, Praefatio.
7. Β. Τατάκη, «Φώτιος ὁ μεγάλος ἀνθρωπιστής», στοῦ ἰδίου Μελετήματα Χριστιανικῆς Φιλοσοφίας, Ἀθῆναι 1967, ἐκδ. οἶκος «Ἀστήρ», σελ. 105
8. Νικήτα Στηθάτου, Φιλοκαλία Γ΄, σελ.315)
9. (Συμεών του νέου Θεολόγου, κεφ.θεολογικά, 51, σελ. 115)
10. (Π.Χρήστου, Σειρά ΕΠΕ, Θες/νίκη, έκδοση Ι.Κ.ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΟΥ,Ο Πατερικός Λόγος στη Μεταμόρφωση, 1995)
11. (α΄κορ.13,9).
12. (Π.Χρήστου, ο Κήρυξ της Χάριτος του Φωτός,Θες/νίκη 1986. σ.145)
13. (Συροπούλου, Απομνημονεύματα V,3)
14. (Ιερ.Βλάχου, η διδασκαλία του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού για το καθαρτήριο πυρ)
15. (Επίσκοπος Μεθώνης Ιωσήφ, PG 159,992)
16. (Ορθόδοξο κέντρο πνευματικών μελετών Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός)
17. (ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ)
18. (Σταύρου Καραμήτσου-Γαμβρούλια, Η Αγωνία εν τω κήπω Γεσθημανή. Ιστορική, θεολογική και κανονική θεώρησις του Νεοημερολογιακού σχίσματος του 1924)
19. (Σταύρου Καραμήτσου-Γαμβρούλια, Η Αγωνία εν τω κήπω Γεσθημανή. Ιστορική, θεολογική και κανονική θεώρησις του Νεοημερολογιακού σχίσματος του 1924)
20. Μακαρίου Αρχιεπισκόπου Γ.Ο.Χ νυν -Επισκόπου Πέτρας 1973-2003, 30^έτη εκκλησιαστικής πορείας)
21. (Μ. Βασιλείου, PG 36,561)
22. (Αββά Ποιμένος, Γεροντικόν, σ.97) 
23. (Ομ.καθ.Θεοδ.Ζήση, επίσκεψη Πάπα 2021 στη Λέσβο)
24. (Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού: «Η Θεοτόκος», εκδ. «όσιος Ιωάννης ο Ρώσσος», σελ. 234).
25. (Απ. Παύλου, Α΄κορ)