ὑπό τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Κυκλάδων κ. Σάββα (Γαλ.5,22-6,2)
ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΣΙΓΟΥΡΑ ΜΑΣ ΛΕΙΠΕΙ
«ὁ δὲ καρπός τοῦ Πνεύματός ἑστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστης, πρᾳότης, ἐγκράτεια…».
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ο καθημερινός αγώνας των πατέρων και ασκητών ήταν και είναι η προσπάθεια να υποτάξουν τα πάθη τους. Η ερημία σε συνδυασμό με την άσκηση έγινε η παλαίστρια όπου αναμετρήθηκαν με τον διάβολο. Σκοπός τους να αποκτήσουν, κεκαθαρμένοι πλέον, τις δωρεές και τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος, όπως ακριβώς απαρίθμησε περιεκτικά ο Απόστολος. Ας σταθούμε σήμερα στην μακαρία πραότητα, στην απουσία του θυμού από την ψυχή, η οποία έρχεται θετικά να μας προβληματίσει και να μας υπενθυμίσει πόσο μακριά βρισκόμαστε από αυτήν και ας ζούμε στην πολύβουη πραγματικότητα. Η οργή στην ανθρώπινη ύπαρξη. Έτοιμοι κάθε στιγμή να ξεσπάσουν στους άλλους. Πότε η μνησικακία, πότε ο υπέρμετρος εγωισμός, η υπερηφάνεια, η ψευδαίσθηση της υπεροχής έναντι των άλλων είναι μερικές από τις αιτίες που δημιουργούν τις παράλογες ψυχικές εκρήξεις με αποτέλεσμα να πικραίνουμε και να πικραινόμαστε…
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΔΩΡΟ ΑΓΙΟΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ
* Ο Άγιος Ιωάννηςτης Κλίμακος, αυτός ο σπουδαίος ανατόμος της ψυχής, ορίζει την πραότητα ως εξής: Πραότης «ἑστιν, ἀκίνητος κατάστασις ἐν άτιμίαις καὶ εὐφημίαις ὡσαύτως ἔχουσα». Η πραότητα δεν ταυτίζεται με την αναισθησία. Σε πολλούς επικρατεί η αντίληψη ότι ο πράος, ο ήσυχος και ο ήρεμος θεωρείται μη δυναμικός τύπος. Ο πράος όμως έχει μέσα του τον καλό θυμό (κατά του Διαβόλου).
* Ναι λοιπόν, υπάρχουν δύο είδη θυμού. Είναι αυτός ο οποίος προξενεί τα προβλήματα που αναφέραμε και ο ευεργετικός που έχει τοποθετήσει ο Θεός στην φύση μας (θυμικό) και παράγει την ανδρεία ώστε να κατορθώσουμε εκείνα τα οποία είναι συμφέροντα για την ψυχή μας. Ας δούμε μερικά παραδείγματα καλού θυμού: α) η αγωνιστικότητα να φτάσουμε από το κατ’ εικόνα στο καθ’ ομοίωση είναι προϊόν καλού θυμού που προτρέπει την ψυχή για την απόκτηση αρετών β) το πασίγνωστο χωρίο της Αγ. Γραφής , «ὀργίζεσθαι καὶ μή ἀμαρτάνεται»(ψαλμ. 4,5). Τέτοιο θυμό χρησιμοποίησε ο Κύριος με το φραγγέλιο και καθάρισε τον Ναό από τους εμπόρους (Ιω. 2,15).
* Κάποτε οι μαθητές είχαν έντονη την απορία τι να κρύβει μέσα στην καρδιά του ο Ιησούς… Στάθηκε και τους κοίταξε με την διεισδυτική Του ματιά και έδωσε ο Ίδιος την απάντηση: «ἄρατε τόν ζυγό μού ἑφ’ ὑμᾶς καὶ μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρᾳος εἰμί καὶ ταπεινός τῆ καρδία, εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν». Αν ο Χριστιανός ακολουθήσει αυτήν την θεωρεία του Κυρίου (και πρέπει) αυτομάτως οφείλει να θεωρήσει τον εαυτό του τελευταίο. Έτσι αντιπαρέρχεται ύβρεις, αδικίες και παραμένει ατάραχος σαν να του επιτίθεται ένα νήπιο. Αναπαύεται μέσα του ο Θεός «… καὶ ἐπί τίνα ἐπιβλέψω, ἀλλ’ ἑπί τόν ταπεινόν καὶ ἡσύχιον καὶ τρέμοντα τούς λόγους μου;.» (Ης 66,2)
Β)Η ΠΡΑΟΤΗΤΑ ΚΑΡΠΟΦΟΡΕΙ
* Η πραότητα δημιουργεί προϋποθέσεις να κερδίσουμε τον Χριστό. «Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὑτοί κληρονομήσουσιν τήν γῆν.» (Ματθ. 5,5). Η γη εδώ δηλώνει την καρποφόρο καρδιά. Σημαίνει ότι κατοικεί ο Χριστός και έτσι αρχίζει ο άνθρωπος να καρποφορεί τριάκοντα, εξήκοντα και εκατό. Ο πράος έχει όλο τον κόσμο δικό του αφού δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τα γήινα.
* Ο πράος άνθρωπος γνωρίζει να χειρίζεται τον λόγο ώστε να μην χρησιμοποιεί λόγια περιττά τα οποία δημιουργούν αντιπαλότητες και οξύνουν τα πνεύματα. Καταλαμβάνεται όλος από διάκριση και υπομονή. Ο πράος αναδεικνύεται σοφότερος αφού ξέρει να επιλέξει τον χρόνο που θα μιλήσει αλλά και τι θα πει. Εάν κάποιος υπομένει με πραότητα τον πλησίον του, αυτό ισοδυναμεί με μαρτυρική θυσία. Δεν καταδικάζονται μόνο οι φονιάδες αλλά και αυτοί που σκοτώνουν την καρδιά του αδελφού τους.
* Ο πράος άνθρωπος, ενώνεται με τον Θεό κατά την Θεία Κοινωνία. Είναι οξύμωρο το σχήμα να έχουμε μεταλάβει και να μας καταλαμβάνει ο θυμός. Χρειάζεται εξέταση, καθώς δεν κάνουμε τόπο στην καρδιά μας για να αναπαυθεί ο Θεός καθώς εκεί… θρόνο κατέχει ο διάβολος. Όσες φορές μιλήσαμε οργισμένοι το έχουμε μετανιώσει, ποτέ όμως όταν κρατήσαμε σιωπή. Στην μοναχική-οσιακή ζωή ο θυμός είναι μεγάλο αμάρτημα καθώς αποκαλύπτει πολλά επισυρόμενα πάθη, δείγμα ακαλλιέργητης ψυχής. Ο Αββάς Αγάθων έλεγε… «πως εκείνος που οργίζεται εύκολα και νεκρό να αναστήσει, δεν είναι δεκτός ενώπιον του Θεού».
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Μπορούμε να βρούμε αρκετές προφάσεις να δικαιολογήσουμε τον θυμό. Να επικαλεστούμε την κούραση, τις συνθήκες διαβίωσης, τον τρόπο εργασίας, το γενικό σχεδίασμα του κοινωνικού μας βίου, τις αδικίες, την κακοήθεια των ανθρώπων και έτσι να απαλύνουμε τις τύψεις της συνειδήσεως μας. Στην πραγματικότητα όμως ο θυμός αποδεικνύει την νηπιότητα της πνευματικής μας ηλικίας.
Οι Όσιοι Αγιορείτες Πατέρες, εκπρόσωποι του μοναχισμού στο Όρος εκείνο που διάλεξε η Θεοτόκος για να ζήσουν αγγελικά «σάρκινα σκεύη», ας πρεσβεύουν στον πραότατο Ιησού να μας ελευθερώνει από το ολέθριο αυτό πάθος και από κάθε άλλο που αμαυρώνει τον χιτώνα της ψυχής μας.
