(Λουκ. ιε΄, 11-32)
ΕΙΣΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ;
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Δεν έχω συναντήσει πιο σύγχρονο κείμενο από την παραβολή του Ασώτου. Δεν έχω συναντήσει πιο γλαφυρή περιγραφή και συγκινητική απεικόνιση της αμαρτίας και της μετανοίας. Του Θεού – Πατέρα και του αμαρτωλού – υιού, της ψυχολογίας του αμαρτωλού ανθρώπου, γιατί κάθε άνθρωπος λίγο ή πολύ είναι αμαρτωλός. Για να μην μακρηγορώ: ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ, που να μπορεί να συγκριθεί με το βάθος και τον πλούτο των νοημάτων της παραβολής του Ασώτου υιού...
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΗΣ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ»
* Στο σπίτι του Πατέρα ο υιός, ο μικρός, νιώθει να «ασφυκτιεί». Δεν έχει αυτό που στο μυαλό του σημαίνει ελευθερία. Και τι έχει στο μυαλό του; Να ζεί χωρίς φραγμό! Να ζεί χωρίς στόχους και προορισμό! Μακριά από κάθε παρακολούθηση! Τρέχοντας τρελά, περνώντας τα στοπ, πέφτει με μανία στον φράχτη της ασυδοσίας.
*Η ελευθερία της ασυδοσίας! Μεριάστε όλοι! Οι νέοι περνούν. Όλα επιτρέπονται στους νέους... ήταν το σύνθημα αυτών που θέλησαν να τους χειραγωγήσουν και να τους σκλαβώσουν στις ιδέες τους. Σπάστε πινακίδες, καταστρέψτε περιουσίες, καταργήστε νόμους, αφαιρέστε ζωές, καταρακώστε υπάρξεις, ξεφτιλίστε προσωπικότητες, από την «ελευθερία» στην εξαθλίωση και στην εξαχρείωση.
* Και «δαπανήσας πάντα εγένετο λιμός» (Λουκ., 15, 14). Όταν σπαταλήσουν κάθε εσωτερική ομορφιά αρχίζει η εσωτερική γυμνότητα και η πτωχεία. Εκεί ακριβώς αρχίζει η «δουλεία της ελευθερίας», την ώρα που ξεγλιστράς από την αγκαλιά του Θεού πέφτεις στην αγκαλιά της αμαρτίας! «Πορευθείς εκολλήθη ενί των πολιτών» (Λουκ, 15, 15) βρήκε λοιπόν νέο αφεντικό! Που δεν τον είχε γεννήσει, δεν τον πονούσε, τον είχε απλά ως υπάλληλο. Να οι ιδεολογίες, να οι εξαρτήσεις, να τα πάθη που λίγο – λίγο σε απομυζούν και σε κάνουν δικό τους για να τους δουλεύεις!
Β) ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
* Η επιστροφή γίνεται μ’ ένα φως, που χύνεται και διαλύει την μαυρίλα της ψυχής. Είναι η Χάρις του Θεού που πολιορκεί ασταμάτητα το κάστρο της ψυχής. Είναι αυτή που καραδοκεί μια κερκόπορτα μισάνοιχτη της υπάρξεως μας για να ορμήσει και να φέρει το ουράνιο φως, για να αρχίσει η αναγέννηση. Τότε ακριβώς συνερχόμαστε από το «μεθύσι» μιας αμαρτωλής και επίπλαστης ελευθερίας.
* Τρία στάδια προς την πραγμάτωση του τελικού σκοπού (μετάνοια) προσδιορίζουν οι Πατέρες:
Α) «Προηγείται της μετανοίας», λέγει ο Άγιος Γρηγόριος, «η επίγνωση των οικείων πταισμάτων» ή όπως λέει ο Δαυίδ: «ότι την ανομίαν μου εγώ γινώσκω» (Ψαλμ., 50, 5). Β) «Αναστάς πορεύσομαι προς τον Πατέρα μου» (Λουκ., 15, 18), η οριστική απόφαση να φύγω από εκείνη την ζωή και την νοοτροπία. Να εγκαταλείψω την προτέρα διαγωγή και να θέσω στόχο να οδηγήσω αλλού την ρότα της ζωής μου. Στο δρόμο του γυρισμού τα εμπόδια είναι πολλά. Οι εγωισμοί μας, τα γλυκόλογα του πονηρού, η ντροπή, η απόγνωση, η απελπισία. Πόσο αγώνα έκανε ο άσωτος για να ‘νεκραναστηθεί’. Χρειάζεται αταλάντευτη και σταθερή απόφαση, επιβολή στον εαυτό μας. Γ) Το κυριότερο στάδιο η ομολογία: «Πάτερ ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν Σου» (Λουκ., 15, 18). Η παραδοχή της αποστασίας και της περιπλάνησής μας σε δρόμους απωλείας. Ναι, είμαι εγώ υπεύθυνος και όχι κανένας άλλος. Είναι το πρακτικό σημείο της μετανοίας, η Ιερά Εξομολόγησις.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο ιερός Χρυσόστομος θα μας πει χαρακτηριστικά: «Αμάρτησες; Ομολόγησε στον Θεό! Αμάρτησα! Ποιός κόπος είναι αυτό; Μήπως αν δεν πείς ότι είσαι αμαρτωλός, δεν θα έχεις κατήγορο τον διάβολο; Πρόλαβε άρπαξε, λοιπόν, το αξίωμα του διαβόλου...ώστε να πείς την αμαρτία και να εξαλείψεις το αμάρτημά σου...!!».
Όταν οι Εβραίοι αιχμαλωτίστηκαν από τους Βαβυλώνιους μακριά από την Ιερουσαλήμ, οι κυρίαρχοί τους τους παρακάλεσαν να τραγουδήσουν ύμνους της παραδόσεώς τους και της χώρας τους. Απάντησαν: «πως άσομαι την ωδήν Κυρίου επί γης αλλοτρίας; Εάν επιλάθωμαί σου Ιερουσαλήμ, επιλησθείη η δεξιά μου κολληθείη η γλώσσα μου τω λάρυγγί μου, εάν μη σου μνησθώ» (Ψαλμ., 136). Τούτοι οι στίχοι έμελλαν να γίνουν ο ψαλμός της εξορίας. Ας τον ψάλλουμε και ας αναζητήσουμε με δάκρυα την επιστροφή που οδηγεί στην στοργική αγκαλιά του Πατέρα.
