ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΠΙ ΤΩ ΝΕΩ ΕΤΕΙ 2017
Ευθύμιος Ελέω Θεού
Μητροπολίτης της Αγιοτόκου Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης
προς
τους συνδούλους εν Κυρίω αδελφούς, κληρικούς και συλλειτουργούς εν Χριστώ
και τα αγαπητά & πεφιλημένα τέκνα της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.
Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά. Ευρισκόμεθα στο κατώφλι του νέου πολιτικού έτους και η αγία μας Εκκλησία εορτάζει την Περιτομή του Χριστού και την μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου του Ουρανοφάντορος.
Αν και το εκκλησιαστικό έτος αρχίζει τον Σεπτέμβριο, η Εκκλησία εισέρχεται στον κόσμο για να τον μετατρέψει σε Εκκλησία. Εισέρχεται στον κόσμο για να τον φωτίσει με το Φως του μόλις ενανθρωπίσαντος Χριστού. Γι αυτό και δεν παραγνωρίζει τα του κόσμου. Τα επανατοποθετεί όμως διαφορετικά και τα νοηματοδοτεί με την Χάρι του Ευαγγελίου.
Η έναρξη του νέου έτους πρέπει να σημαίνει έναρξη αγώνων και επίταση της εν Χριστώ ζωής μας. Οι καιροί «οὐ μενετοί», γι αυτό δεν επιτρέπεται εις ημάς τους έχοντας λάβει Πνεύμα Άγιον, να εφησυχασθούμε και να εισέλθουμε εις ακηδίαν. Ο δαίμων, ως λέων ωρυόμενος, ζητά τίνα καταπίει. Επιβάλλεται του λοιπού να «ἐξαγοράσουμε τόν καιρόν» (Εφ. 5,16).
Το σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα από την προς Κολοσσαείς, εκφραζόμενο με το ίδιο πνεύμα, μας προτρέπει: «Βλέπετε μή τις ὑμᾶς ἔσται ὁ συλαγωγῶν διὰ τῆς φιλοσοφίας καὶ κενῆς ἀπάτης, κατὰ τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων, κατὰ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου καὶ οὐ κατὰ Χριστόν» (Κολ. 2,8). Η παράδοση των ανθρώπων δεν σημαίνει τις παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα του λαού μας, αλλά το σαρκικό φρόνιμα, τα στοιχεία του κόσμου που είναι αντιμαχόμενα του Χριστού. Το δαιμονικό πνεύμα που διατρέχει την πεπτωκυία ανθρωπότητα.
Καλούμεθα το λοιπόν να περιτμηθούμε «περιτομῇ ἀχειροποιήτῳ ἐν τῇ ἀπεκδύσει τοῦ σώματος τῶν ἁμαρτιῶν τῆς σαρκός, ἐν τῇ περιτομῇ τοῦ Χριστοῦ» (Κολ. 2,11). Δηλαδή, να περικόψουμε τις αμαρτίες και τα πάθη μας. Καθώς επίσης και όλες τις δεισιδαιμονίες π.χ. πρώτος στην οικία για ποδαρικό, χαρτοπαιξία για το καλό της χρονιάς, ευχές για χρόνια πολλά κλπ. Όμως τι νόημα έχουν, αδελφοί μου, τα χρόνια πολλά χωρίς Χριστό; Τι νόημα έχει η υγεία, την οποία προτάσσουμε σήμερα, χωρίς Χριστό; Λέγεται, την υγεία μας να έχουμε και όλα τα άλλα διορθώνονται. Εμείς πάντως αδελφοί μου τον Χριστό να έχουμε και όλα τα άλλα διορθώνονται. Ούτε η υγεία, ούτε τα χρόνια πολλά είναι αυτοσκοπός για τους Χριστιανούς.
Εξηγεί ο σήμερα εορταζόμενος Μέγας Βασίλειος: Υπάρχουν γέροντες, οι οποίοι με την αμαρτωλή τους ζωή ντροπιάζουν το γήρας και αποδεικνύονται αφρονέστεροι και των νηπίων. Ενώ αντιθέτως υπάρχουν νέοι, οι οποίοι χωρίς να έχουν άσπρα μαλλιά, συμπεριφέρονται ωσάν γέροντες και αξίζουν σεβασμού και τιμής.
Κατανοούμε εκ του ανωτέρω χωρίου, ότι δεν είναι σημαντικά τα χρόνια πολλά, αλλά τα ενάρετα.
Ο Μέγας Ευθύμιος τιμώντας την αρετή και την σύνεση του νεαρού τότε μοναχού Αγίου Σάββα, τον ονόμασε «παιδαριογέροντα» δηλαδή, παιδί που κατείχε την σύνεση ενός γέροντος.
Δια τούτο και πάλι ο Ουρανοφάντορας Μέγας Βασίλειος μας συμβουλεύει: «Πλεῖον γὰρ τῷ ὄντι εἰς πρεσβυτέρου σύστασιν τῆς ἐν θριξὶν λευκότητας τὸ ἐν φρονήσει πρεσβυτικόν» (εις τον προφήτην Ησαΐαν).
Για να θεωρήσουμε κάποιον πρεσβύτερον δεν είναι σημαντικά τα λευκά μαλλιά, αλλά να έχει σύνεση, φρόνηση, αρετή και αγιότητα. Αυτά αδελφοί πρέπει να είναι και τα παρ’ ημών ζητούμενα και επιδιωκόμενα.
Αυτό το σημείο είναι κατάλληλο να απευθυνθώ προς τους νέους μας, ως πατέρας φιλόστοργος, δανειζόμενος τα λόγια του Μεγάλου Βασιλείου. «Οὐδὲν εἶναι χρῆμα παντάπασι τὸν ἀνθρώπινον βίον τοῦτον ὑπολαμβάνομεν, οὔτ᾿ ἀγαθόν τι νομίζομεν ὅλως, οὔτ᾿ ὀνομάζομεν, ὃ τὴν συντέλειαν ἡμῖν ἄχρι τούτου παρέχεται» (Πρὸς τοὺς νέους 2, ΕΠΕ 7, 318). Δηλαδή, δεν έχει αξία κανένα απ’ αυτά τα αγαθά, που νομίζουμε στην ζωή μας, γιατί όλα έχουν τέλος. Ποια είναι αυτά τα θεωρούμενα ως αγαθά; Μας τα απαριθμεί ο Μέγας Βασίλειος στην «Πρὸς τοὺς νέους» ομιλία του:
«προγόνων περιφάνεια» : η ευγενής καταγωγή
«οὐκ ἰσχὺν σώματος» : η σωματική ρώμη και δύναμη
«οὐ κάλλος» : η ομορφιά
«οὐ μέγεθος» : το ύψος που πολλές φορές το υπερεκτιμούμε
«οὐ τὰς παρὰ πάντων ἀνθρώπων τιμάς» : οι τιμές και οι ανθρώπινες κολακείες
«οὐ βασιλείαν αὐτήν» : η εξουσία
«οὐχ ὅ,τι ἄν τις εἴποι τῶν ἀνθρωπίνων μέγα» : ό,τι θεωρούμε σημαντικό σε αυτόν τον κόσμο
«οὐδὲ εὐχῆς ἄξιον κρίνομεν» : τα εγκόσμια αγαθά δεν είναι άξια ευχής
«ἀλλ᾿ ἐπὶ μακρότερον πρόϊμεν ταῖς ἐλπίσι καὶ πρὸς ἑτέρου βίου παρασκευὴν ἅπαντα πράττομεν» : αλλά πηγαίνουμε πολὺ μακριὰ με τις ελπίδες μας και τα κάνουμε όλα για την αιώνια ζωή.
Ναι, αγαπητά μου παιδιά. Η προοπτική μας και η ελπίδα μας δεν είναι σ’ αυτόν τον γήινο μικρόκοσμο, τον περιορισμένο και θνήσκοντα. Αλλά να κοιτάμε αλλού, ψηλά, πολύ μακριά, στην Βασιλεία του Θεού.
Σε μια άλλη ομιλία του ο τιμώμενος σήμερα Άγιος εις το «Πρόσεχε σεαυτῷ» δηλαδή, να προσέχεις τον εαυτόν σου αναφέρει: «Μὴ τῇ σαρκὶ πρόσεχε, μηδὲ τὸ ταύτης ἀγαθὸν ἐκ παντὸς τρόπου δίωκε, ὑγείαν καὶ κάλλος καὶ ἡδονῶν ἀπολαύσεις καὶ μακροβίωσιν· μηδὲ χρήματα καὶ δόξαν καὶ δυναστείαν θαύμαζε». Δηλαδή, μη δίνεις σημασία εις την σάρκα, ούτε να επιζητείς με κάθε τρόπον ό,τι είναι αγαθόν εις αυτήν, δηλαδή υγεία, ομορφιά και απολαύσεις ηδονικάς και μακροζωΐα, ούτε να θαυμάζεις χρήματα και δόξα και εξουσία.
Περαιώνω τις πατρικές μου νουθεσίες και πάλι με μια ρήση του Μεγάλου Βασιλείου: Εγώ θα γελάσω αν κάποιος επιθυμεί να ζήσει τα χρόνια του Μαθουσάλα (ο οποίος λέγεται ότι έζησε 970 χρόνια) και θα τον περιπαίξω σαν να είναι παιδί. Γιατί εγώ αποβλέπω εις τον ατελεύτητο αιώνα, που χίλια χρόνια δεν είναι τίποτε μπροστά του, που δεν έχει τέλος και ούτε μπορούμε να τον κατανοήσουμε με την μικρή μας διάνοια.
Εύχομαι ο περιτμηθής σήμερον Κύριος ημών Ιησούς Χριστός μετά πρεσβειών του εορτάζοντος Αγίου, να μας αξιώσει και να μας δωρίσει τον «αγήρω αιώνα».
Τοιουτοτρόπως αποκτά νόημα μόνο το: χρόνια πολλά κατά Θεόν και ευλογημένα.
Διάπυρος προς Θεόν ευχέτης
† Ο Θεσ/νικης Ευθύμιος
