ὑπό του Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Κυκλάδων κ. Σάββα
(Ματθ. 21, 33 - 42)
Η ΑΝΑΙΔΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ.
«εντραπήσονται τον υιόν μου...» (Ματθ. 21, 37).
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η σημερινή παραβολή σκιαγραφεί με ενάργεια τόσο την αγάπη του Θεού για τον λαό Του, όσο και την αναιδή συμπεριφορά αυτού του λαού προς τον Θεό. Ίσως κάποιος πεί ότι είναι η ιστορία του Εβραϊκού λαού και η συμπεριφορά τους απέναντί στη διδασκαλία και το πρόσωπο του Χριστού. Μα αν κοιτάξει κάποιος λεπτομερώς θα δει πως η έλλειψη ντροπής και η αναιδής συμπεριφορά κυριαρχεί και σήμερα απέναντι στη χριστιανική διδασκαλία. Αιδώς, η αρχαία λέξη που δηλώνει το συναίσθημα της ντροπής, συστολής και φανερώνει την σεμνότητα και εγκράτεια στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Υπάρχει βέβαια η φράση και σήμερα «αιδώς Αργείοι» (ο Αίαντας επιπλήττει τους Αργείους οι οποίοι έδειχναν ότι είχαν φοβηθεί τους Τρώες, στην Ιλιάδα) με την οποία συνήθως επιπλήττουμε κάποιους όταν ενεργούν αντίθετα από τα λεγόμενά τους. Ας τη δούμε όμως μέσα από την χριστιανική θεώρηση που είναι κατά πολύ διαφορετική...
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΑΙΔΩΣ, Η ΝΤΡΟΠΗ, ΤΟ ΦΙΛΟΤΙΜΟ
* Είναι ποθούμενη αυτή η αρετή γιατί εκφράζει τη συστολή που αισθάνεται ο άνθρωπος επιθυμώντας να κρατήσει ισορροπία μπροστά στις προκλήσεις, να τηρήσει την ηθική τάξη. Δεν θέλει οι συνάνθρωποί του να τον αποδοκιμάσουν και να τον κατακρίνουν και αισθάνεται πως πρέπει να κάνει παντού το καλό ακόμα και αν δεν είναι υποχρεωμένος. Είναι στοιχείο της διαπαιδαγώγησης, θυμηθείτε μικροί κυρίως «κοκκινίζαμε» από ντροπή...
* Είναι στοιχείο της πνευματικής ζωής, αντίθετο της αυθάδειας που φανερώνει την άκαιρη ατολμία, την έπαρση και τον εγωισμό. Θυμηθείτε επίσης την παρακοή των Πρωτοπλάστων που συναντούν τον Θεό εκείνο το δειλινό στον Παράδεισο. Ο Θεός καλεί τον Αδάμ και εκείνος του απαντάει∙ «της φωνής σου ήκουσα περιπατούντος εν τω παραδείσω και εφοβήθην, ότι γυμνός ειμί και εκρύβην» (Γεν. 3, 10). Η ντροπή περιέβαλε τον Αδάμ, συνειδητοποίησε τη γυμνότητά του απέναντι στον Θεό (αποτέλεσμα αμαρτίας) και φοβήθηκε να εμφανισθεί γυμνός μπροστά Του. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει και το να πράττουμε αμαρτωλά, όπως επέλεξε (παρακοή) ο κοινός μας πρόγονος, αλλά η ντροπή να λειτουργεί ως στοιχείο αυτογνωσίας, προόδου και δημιουργίας.
* Έτσι η ντροπή να οδηγεί στο φιλότιμο, το σεβασμό. Αισθάνομαι ανάλογα και δεν θέλω να παραβώ τις εντολές του Θεού, να βγω από το Άγιο θέλημά Του, και μάλιστα επιθυμώ (τηρουμένων των αναλογιών) να μιμηθώ τον Πλάστη μου στις αντιδράσεις που εμφανίζω απέναντι στους συνανθρώπους μου (ευσπλαχνία, αγάπη, συγχωρητικότητα...). Ουσιαστικά έχω κατανοήσει τι θέλει ο Θεός από μένα και είμαι έτοιμος να δώσω λόγο ανά πάσα στιγμή για τις πράξεις μου.
Β) ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΜΑΣ Η ΑΙΔΩΣ ΑΠΟΥΣΙΑΖΕΙ
* Είδαμε στο σημερινό Ευαγγέλιο ότι οι κακοί γεωργοί διέψευσαν τις προσδοκίες του αφέντη τους. Έστειλε το σπλάγχνο Του σκεπτόμενος ότι ίσως «εντραπήσονται τον υιόν μου» (Ματθ. 21, 37) αλλά εκείνοι, φθάνοντες στο αποκορύφωμα της αναίδειας, αποφάσισαν να φονεύσουν τον Υιόν του Θεού, τον Μεσσία τους. Αποστράφηκαν με αναίδεια την σωτηρία τους. Αυτός ο λαός που ευεργετήθηκε τόσο πολύ στρέφει τα νώτα του προς τον Θεό χωρίς ντροπή∙ «διατί απέστρεψεν ο λαός μου ούτος αποστροφήν αναιδή και κατεκρατήθησαν εν τη προαιρέσει αυτών και ουκ ηθέλησαν του επιστρέψαι;» (Ιερ. 8, 5).
* Ας μην βιαστούμε όμως να χαρούμε αποδίδοντας τούτα στους θεοκτόνους Εβραίους, καθώς και ο πολιτισμός μας εμφανίζει την καθημερινή εικόνα απ’ όπου η ντροπή απουσιάζει. Βουτηγμένοι όλοι στο ψέμα, την υποκρισία, το θράσος (είναι το «αντίπαλο δέος»), στην εγωκεντρική αποθέωση του εαυτού μας, επιβάλλεται η επάνοδός μας στην κατά Θεόν ντροπή, η οποία θα μας κάνει δεκτικούς και του θείου ελέους Του. Αυτή η απαραίτητη αίσθηση θα επιστρέψει μέσα μας μόνον όταν κατανοήσουμε την μεγαλοσύνη του Πατέρα και το έργο σωτηρίας που εκπόνησε για τον πεσμένο, αμαρτωλό άνθρωπο.
* Η αιδώς φυτεύεται από τα μικρά χρόνια της ζωής του ανθρώπου. Ο γονιός μαθαίνει στο παιδί την κατά περίσταση σωστή συμπεριφορά και με αγάπη και παράδειγμα διορθώνει τυχόν αποκλίσεις (από αυτήν) του παιδιού του. Αν αφαιρεθεί η ντροπή από την παιδική ηλικία τότε ο άνθρωπος δύσκολα επανέρχεται όταν μεγαλώσει. Η αναίδεια τρέφει και την ασέβειαν. Αν δεν σέβεσαι τον εαυτό σου πως να σεβαστείς τον Θεό που δεν τον βλέπεις. Έτσι βλέπουμε ακόμα και τους εκπροσώπους της πολιτείας, ναί αυτοί οι κύριοι με ή χωρίς γραβάτα, να νομοθετούν, νομιμοποιώντας αισχρά πάθη, διαστροφές, αμαρτίες θεομίσητες...
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Όμως ας μην απογοητευόμαστε, ας αρχίσουμε από την οικογένεια, ξανά, να ασχοληθούμε με το παιδί και με ήθος, πίστη στη χριστιανική διδασκαλία ας δώσουμε πίσω όλα τα καλά που του στερήσαμε ως ανήθικη και αντίθεη κοινωνία. Τα παιδιά μπορούν να γίνουν το ευλογημένο νέο προζύμι που θα ζυμώσει νέο κόσμο, θα χαράξει νέο δρόμο∙ τον οποίο «και ημείς εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν» (Ρωμ. 6, 4).
