(Πράξ. β΄, 1-11)
ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΒΟΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η σημερινή αποστολική περικοπή περιγράφει γλαφυρότατα την κάθοδο του Αγ. Πνεύματος στο «σώμα» των μαθητών. Ασφαλώς και το Ευαγγέλιο περιέχει τα στοιχεία εκείνα που αρμόζουν και προβάλλουν την εορτή, αλλά εδώ έχουμε την ακριβή περιγραφή του γεγονότος που εορτάζουμε. Μία δυνατή βοή και μία φλεγόμενη γλώσσα φωτιάς για κάθε μαθητή έγιναν σημάδια της παρουσίας του Αγ. Πνεύματος. Οι δύο αυτές βασικές περιγραφές μας επιτρέπουν να προσεγγίσουμε αυτό το Πανάγιον Πνεύμα και να τολμήσουμε να αρθρώσουμε χοϊκά λόγια στην Αγία Τριάδα…
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΣΑΝ ΦΩΤΙΑ
* Πύρινες γλώσσες κάθησαν στα κεφάλια των μαθητών και αυτή η περιγραφή κατά το αποστολικόν ανάγνωσμα μας δίνει την δυνατότητα να πούμε ότι η φωτιστική παρουσία του Αγ. Πνεύματος έχει τις ιδιότητες της φωτιάς. «Κατακαίει» τις αμαρτωλές επιθυμίες και συρρικνώνει τα ακάθαρτα πάθη, θερμαίνει πνευματικά προς την αγάπη του Θεού την ψυχή, φωτίζει την διάνοια και διώχνει το σκοτάδι της αγνωσίας, απομακρύνει τα θηρία (δηλ. τον διάβολο και τους αγγέλους του), καθιστά λαμπροτέρους τους αξίους και εναρέτους (όπως το χρυσάφι στην φωτιά).
* Γι’ αυτό και η Θεία Ευχαριστία, το κατεξοχήν μυστήριο του Αγ. Πνεύματος, ονομάζεται και πυρ. Πυρ που φωτίζει και γεμίζει την καρδιά των αξίων αλλά και πυρ που κατακαίει τους μη έχοντας σωστές προϋποθέσεις συμμετοχής. Επίσης χρησιμοποιείται η λέξη «επλήρωσεν» ( = γέμισε), που υποδηλώνει ότι συντελείται ένα γέμισμα χάριτος και Θείας ενέργειας. Γίνεται η φωτιά ένα ένδυμα όπως ακριβώς πυρώνει το σίδερο και η φωτιά όχι μόνο το περιβάλλει αλλά σίδηρος και φωτιά γίνονται ένα. Άρα και το Πανάγιο Πνεύμα μας γεμίζει την καρδιά, την διάνοια τους λογισμούς, το πρόσωπό μας με την σπάνια χάρη Του.
* Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, λέει πως το Άγιο Πνεύμα γεμίζει με την δύναμή Του όλα τα όντα, όμως είναι μεθεκτό μόνο στους αξίους. Δεν αποχωρίζεται κανένα πλάσμα, αλλά στους καθαρούς γίνονται διακριτές οι ενέργειές Του. Και ο Άγιος Μάξιμος συμπληρώνει: το Άγ. Πνεύμα χρησιμοποιεί σαν όχημα και καθέδρα τις ψυχές των ανθρώπων και τις καθιστά πνευματοφόρες.
Β) ΒΙΑΙΑ ΠΝΟΗ
* Ο δυναμικός Του χαρακτήρας. Ο δυναμισμός της ορθοδόξου Πίστεως που κυριάρχησε πάνω στον κόσμο με την έναρξη του χριστιανισμού και τον θάνατον του Ιησού. Γκρέμισε, αναφωνεί και πάλι ο Άγιος Γρηγόριος, για χάρη μας τα τείχη του πονηρού, κατήσχυνε υπερηφάνους και αφόπλισε τους εχθρούς.
* Έδωσε μία πανοπλία στους Αποστόλους και κατ’ επέκτασιν στους πραγματικούς χριστιανούς, γιατί γέμισε σαν σε κολυμβήθρα το υπερώον και βαπτιζόμενοι πήραν ο καθένας μέρος της χάριτος του Θεού. Αυτό λοιπόν, μπορούμε να πούμε ανεπιφύλακτα, ότι στερέωσε τους αδύναμους και άοπλους φαινομενικά μάρτυρες μπροστά στους τυράννους και τους δίδαξε να απαντήσουν, να υπομείνουν και να αναδειχθούν νικητές.
* Γι’ αυτό και ο άνθρωπος αλλάζει και διχοτομείται σε σχέση με την παλαιά του ζωή (αυτήν μακριά από τον Χριστό). Βρίσκει δύναμη να νικήσει την αμαρτωλή συνήθεια, την ύλη και να πλησιάσει στο Πνεύμα και την Αγάπη του Θεού. Και οι άνθρωποι, οι μακράν του Θεού, απορούν και ειρωνεύονται και απορρίπτουν τον άνθρωπο που προσπαθεί να αλλάξει την ζωή του και να κατασκευάσει έναν αληθινό εσωτερικό κόσμο.
Γ) «ΓΑΛΗΝΟΜΟΡΦΟΝ ΕΚΤΕΛΕΙΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΝ»
* Να και το παράδοξον και ιδιόμορφον αλλά και μυστηριακόν σε σχέση με όσα είπαμε. Μιλήσαμε για φωτιά και βιαία πνοή. Για αναταραχή και ολικές ανατροπές, για αλλαγές σκηνικού και ανατρεπτικές καταστάσεις. Αντίθετα, ο υμνωδός μας λέγει ότι επικρατεί γαλήνη με την έλευση Του στην καρδιά μας. Ναί, σκοπός της παρουσίας του Αγ. Πνεύματος είναι να φέρει γαλήνη και ηρεμία και ειρήνη και αγάπη.
* Ο ταπεινός που δεν αντιδρά σε προκλήσεις δεν είναι χαμηλής νοημοσύνης. Ούτε χαζός, ούτε λειψός στο μυαλό. Αλλά έχει νικήσει με την χάρη του Αγ. Πνεύματος τους ταραχοποιούς δαίμονες, έχει ανόθευτη αγάπη προς τον πλησίον και τον Θεόν, καρδιακή χαρά, μακροθυμία απέναντι στους άλλους, περιφρόνηση των προσκαίρων, πόθο αιωνίου ζωής. Όλα αυτά σβήνουν κάθε ανώφελη αντιπαράθεση.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Λίγο πριν το Πάθος, καθώς ο Κύριός μας μιλούσε για την «φυγή» Του στον Ουράνιο Πατέρα Του, οι μαθητές στεναχωρεμένοι για την απουσία Του Τον κοίταξαν στα μάτια γεμάτοι πόνο και ερωτηματικά… Εκείνος εύστοχα θα αποφανθεί: «Συμφέρει υμίν ίνα απέλθω...» (Ιω. 16,7). Εννοούσε φυσικά πως η φυγή Του θα έστελνε «Άλλον Παράκλητον» στην γη για να μείνει σε μας για πάντα. Αυτό ζήσαμε και ζούμε όχι μόνο κατ’ αυτήν την εορτή, αλλά και πάντοτε, ευφραινόμενοι από τον Θησαυρό των Αγαθών.
