ὑπό τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Κυκλάδων κ. Σάββα (Λουκ. η΄, 27 - 39)
Η ΠΟΛΥΠΟΘΗΤΗ ΗΣΥΧΙΑ
«Και εύρον καθήμενον τον άνθρωπο, αφ’ ου τα δαιμόνια εξεληλύθει,
ιματισμένον και σωφρονούντα παρά τους πόδας του Ιησού...» (Λουκ. η΄, 35).
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Σκέφτηκα σήμερα να παρατήσω την αναταραχή και το σάλο που έκανε ο ρακένδυτος δαιμονιζόμενος των Γαδαρηνών, την μακάβρια θέα των μνημάτων, τις λεγεώνες των δαιμόνων και να σταθώ στο β΄ μέρος της Ευαγγελικής περικοπής, εκεί που ο δύστυχος άνθρωπος, σαν αγρίμι που πρωτονιώθει ασφάλεια και σιγουριά, κάθεται στα πόδια του Ελευθερωτή του. Σαν να γίνεται μια απόδραση σήμερα από την πολύβουη ζωή της πόλης, σε ειδυλλιακά τοπία ησυχίας, γαλήνης και ηρεμίας. Ναί γι’αυτό ας μιλήσουμε, αυτό έχει ανάγκη ο σημερινός μας κόσμος...
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΙΑΡΚΩΣ ΠΑΛΕΥΕΙ
* Πράγματι η καθημερινότητα του ανθρώπου είναι μια συνεχής πάλη. Από την στιγμή που ξυπνά μέχρι την ώρα που θα σφαλίσουν τα μάτια του για τον βραδινό ύπνο. Πάλη με τον χρόνο, την εργασία, τους συνανθρώπους, τις επικρατούσες κοινωνικές συμπεριφορές. Η γιγάντωση του κακού αλλά και η συνοίκηση μαζί του έκανε τον άνθρωπο πιότερο σκληρό, εγωκεντρικό, ψυχωτικό. Οι μεγαλύτερες τραγωδίες του πλανήτη μας περνούν απλά σαν ειδήσεις στο κινητό ή το tablet που νωθρά με το χέρι μας κινούμε στην οθόνη «χάριν ενημέρωσης».
* Και μετά η πάλη με τον εαυτό μας. Με τις τύψεις, τα ηθικά διλήμματα, τις αξίες, το καθήκον, το δίκαιο, το δικαίωμα... Μια αλυσίδα ατέλειωτη που δικαιωματικά περισφίγγει τον νού και την ύπαρξή μας, καθώς ατονίζει διαρκώς μέσα μας το γιατί ζούμε και που πάμε αλλά και ποιοί είμαστε. «Νούς αποστάς του Θεού ή κτηνώδης γίνεται ή δαιμονιώδης, και των όρων αποστατήσας της φύσεως επιθυμεί των αλλοτρίων και κόρον φιλοκερδίας ούκ οίδε, ταις σαρκικαίς επιθυμίαις έκδοτον εαυτόν ποιεί, και μέτρον ηδονής ου γιγνώσκει» (Γρηγ. Παλαμά, Ομιλ. 51, 6, Εκδ. Οικονόμου σ. 114).
* Για πολλούς αντίδοτο νομιζόμενο η ψυχαγωγία (πόσο η ψυχαγωγία σήμερα είναι αγωγή ψυχής;) από την οποία επιστρέφουν παντελώς καταβεβλημένοι, με επιβαρυμένη υγεία και ολέθρια ψυχοσωματικά αποτελέσματα. «Προσέχετε δε εαυτοίς μήποτε βαρηθώσιν υμών αι καρδίαι εν κραιπάλη και μέθη και μερίμναις βιωτικαίς, και αιφνίδιος εφ’ υμάς επιστή η ημέρα εκείνη» (Λουκ. 21, 34) προειδοποιεί ο Κύριος καθώς στην ψυχή σας μέριμνες κοσμικές, άγχη και αγωνίες θα βασιλεύουν συμπνίγοντας νού και καρδιά.
Β) ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΕΙΣ ΤΗΝ ΓΑΛΗΝΗ
* Δικαιολογημένα μπορείτε να αντιτείνετε τον ισχυρισμό: Και πως να τα αποφύγω όλα αυτά; Η ησυχία δεν είναι λουλούδι που ευδοκιμεί μόνο στις αυλές των μοναστηριών και των ασκητικών κελιών. Νομίζω πως σχετίζεται με την χάρη που λαμβάνουμε στο Άγιο Βάπτισμα αρκεί αυτή να μη μένει ανενεργή. Ελάβαμε αγία στολή κατά το εισαγωγικό μας Μυστήριο: «ενδύσασθε τον Κύριον Ιησούν Χριστόν και της σαρκός πρόνοιαν μή ποιείσθαι είς επιθυμίας» (Ρωμ. 13, 14), πως να ζούμε γυμνοί και στα μνήματα;
* Θυμηθείτε οι μαθητές καθώς βρίσκονταν σε ταραχή θαλάσσης στην λίμνη της Γεννησαρέτ (Ματθ. 14, 22-34) είδαν τον Κύριο να μπαίνει στο πλοίο και να χαρίζει την ηρεμία υποτάσσοντας ακόμα και τα στοιχεία της φύσης! Κάλεσε λοιπόν και εσύ τον Κύριο, διά της προσευχής, των ζωοποιών Μυστηρίων, των αγαθών έργων να μπεί και στην δική σου ζωή. Όχι μόνο θα γαληνέψει η τρικυμία, αλλά ανώτερος από αυτήν θα περπατήσεις πάνω της εξουσιαστικά.
* Φυσικά υπάρχει και ανώτερη πνευματική ησυχαστική κατάσταση που περιγράφουν μεγάλοι Νηπτικοί Πατέρες (Όσιος Νικήτας Στηθάτος, Γρηγόριος Παλαμάς), μέσα από την οποία καθαρίζεται ο νούς και ορά τον Θεόν. Αυτά είναι υψηλές εμπειρίες που βιώνονται στην Ορθόδοξη ασκητική και χρειάζονται αγώνες ασταμάτητοι και έμπειρους καθοδηγητές. Ας πάρουμε μια νοσταλγική γεύση έστω και εξ ακοής: «μόνον σαν η μνήμη του Χριστού ενωθεί με την πνοή μας, μπορούμε να γνωρίσουμε την ωφέλεια της ησυχίας» (Ιω. Κλίμακος).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Φαίνονται μακρινά και ακατόρθωτα, μα στην πραγματικότητα η χάρις του Θεού και η δική μας αγωνιστικότητα μπορούν, ως ένα βαθμό, να τα πραγματώσουν στην ύπαρξή μας. Ας θυμηθούμε την στιγμή που μεταλαμβάνουμε και ακούμε τον ύμνον «είδομεν το φως...», νομίζω πως είναι μια μικρή ένδειξη της μεγάλης ησυχίας.
