Ο πλούσιος νεανίας
Το επεισόδιο της συζήτησης του Ιησού με κάποιoν ‘’ νεανίσκο ‘’ για τις προϋποθέσεις απόκτησης της αιώνιας ζωής μας διασώζεται και από τους τρεις Συνοπτικούς Ευαγγελιστές.
Η διάθεση του νεανίσκου απέναντι στον Ιησού και ο τρόπος που απευθύνεται αποδεικνύει ότι δεν είναι κακή η πονηρή.
Κατ΄ αρχήν προσήλθε στον Ιησού ‘’ γονυπετών ‘’. Ακόμη ο Μάρκος μας πληροφορεί ότι ο Ιησούς με το που τον είδε τον αγάπησε και του απηύθυνε τον λόγο.
Άρα ο Κύριος έχει μπροστά του ένα συμπαθή άνθρωπο ο οποίος εκτελούσε με επάρκεια τα θρησκευτικά του καθήκοντα σύμφωνα με τον Μωσαϊκό Νόμο.
Ο νέος απευθυνόμενος στον Ιησού τον αποκαλεί ‘’ διδάσκαλε αγαθέ ‘’.
Το επίθετο αυτό δεν απαντάτε ποτέ στον χώρο της Ιουδαίας για ραβίνους.
Είναι όμως γνωστή προσφώνηση στον ελληνικό κόσμο όπως ‘’ ω αγαθέ ‘’
‘’ ω βέλτιστε ‘’.
Όπως ερμηνεύουν οι Πατέρες το επίθετο ‘’ αγαθός ‘’ που χρησιμοποίησε ο νέος έχει την βάση του από την εντύπωση που του έκανε η αγαθότητα του Ιησού προς τα παιδιά.
Όπως αναφέρει το Ευαγγέλιο αμέσως πριν από την περικοπή μας.(19,13-15).
Η ερώτηση του ‘’ τι αγαθό ποιήσω για να έχω ζωή αιώνιο ‘’.
Είναι απόρροια της αντίληψης των Ιουδαίων ότι η αιώνιος ζωή αποκτάται από τα καλά έργα που κάνουν οι άνθρωποι.
Ο Κύριος όμως αποκαλύπτει στην παραβολή ότι η ζωή είναι δώρο του Θεού και προσφέρεται σ’ αυτούς που πιστεύουν στον Χριστό την αιώνια ζωή.
Ακόμη ‘’ αιώνια ζωή ‘’ κατά την Ιουδαϊκή διδασκαλία είναι η ζωή του μέλλοντος αιώνος η οποία αρχίζει με την ανάσταση.
Ο Χριστός όμως προσφέρει την ζωή όχι μόνο στην μέλλουσα αλλά και στην παρούσα πραγματικότητα.
Είναι διδασκαλία της Εκκλησίας ότι η αιώνια ζωή αρχίζει ήδη από τον παρόντα κόσμο.
Αυτό γίνεται με την κοινωνία του δοξασμένου Σώματος και του τιμίου Αίματος Του.
Κατάσταση που θα συνεχιστεί στην παλιγγενεσία, στην καινή γη και δεν επηρεάζεται από το γεγονός του βιολογικού θανάτου μας.
Εξ άλλου ο νέος ζήτησε από τον Ιησού την αιώνια ζωή.
Η απάντηση του ήταν αν θέλεις να έρθεις στην ζωή.
Για τον Κύριο η ζωή είναι μία, είναι η κοινωνία μαζί του, η ζωή μέσα στην Εκκλησία, στο νέο Παράδεισο που θα γίνει η Βασιλεία του.
Δεν υπάρχουν δύο ζωές, οι άνθρωποι που είναι μακριά από Του δεν είναι ζωντανοί.
‘’ Άφησε τους νεκρούς να θάψουν τους νεκρούς τους ‘’ απάντησε σε ένα άλλο νέο που του ζήτησε λίγο χρόνο πριν να τον ακολουθήσει για να πάει να θάψει τον πατέρα του.
Ο Ιησούς αντιλαμβάνεται ότι ο νεανίσκος τον θεωρεί απλά σαν ένα καλό δάσκαλο και τίποτε περισσότερο.
Αρνείται τον χαρακτηρισμό του ‘’ αγαθού ‘’ όχι βέβαια διότι δεν θεωρεί τον ίδιο αγαθό.
Αλλά διότι θέλει να οδηγήσει την προσοχή του νέου στον Θεό την πηγή του αγαθού.
Δεν πρέπει με κανένα τρόπο με την έκφραση του Ιησού να στηριχθούν χριστολογικές υποθέσεις, όπως κάνουν οι αιρετικοί.
Ο Ιησούς μπορεί ο ίδιος να λέγει άλλοτε ‘’ εγώ και ο Πατήρ είμαστε ένα ‘’ και άλλοτε ‘’ ο Πατέρας μου είναι μεγαλύτερος από εμένα ‘’.
Τα λόγια που λέγει είναι ανάλογα με την περίπτωση της κατάστασης που έχει μπροστά του και του επιδιωκόμενου σκοπού.
Στην περίπτωσή μας η πρόθεση του δεν είναι να δείξει την Μεσσιανική του πραγματικότητα.
Αλλά να στρέψει την προσοχή του συνομιλητή του προς τον Πατέρα Θεό που είναι ο δοτήρας κάθε αγαθού και η πηγή της όντος ζωής.
Υποδεικνύει στο νέο ότι προϋπόθεση εισόδου του στην μέλλουσα ζωή είναι η τήρηση των εντολών όπως αυτές διατυπώθηκαν στην Π. Διαθήκη.
Ο νέος ρωτά ‘’ ποιες ‘’. Ο Ιησούς αναφέρει τις εντολές του Δεκαλόγου και μάλιστα αυτές που αναφέρονται στις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων.
Ο συνομιλητής του φανερώνει ότι όλες αυτές τις τήρησε από πολύ νέος ακόμη.
Από την ηλικία των 12 ετών οπότε και αρχίζει η υποχρέωσης της τήρησης του νόμου και η προσωπική ευθύνη.
Φυσικά δεν περίμενε με τίποτε αυτό που του πρότεινε ο Ιησούς.
Ίσως περίμενε ότι θα άκουγε επαίνους διότι τηρούσε τον Νόμο η ότι θα του έλεγε ο αγαθός δάσκαλος και κάποια άλλη εντολή προς τήρηση.
Δεν μπορούσε να καταλάβει την απόλυτη απαίτηση του Θεού για ολόκληρο τον άνθρωπο και όχι μόνο για ορισμένες και βασικές εκδηλώσεις της ζωής του.
Έλεγε όμως και ψέματα ότι έχει κατορθώσει να αγαπήσει τον πλησίον του σαν τον εαυτό του.
Αν αυτό που διαβεβαίωνε ότι φύλαξε από την νεότητα του, την εντολή της αγάπης και απέδιδε στον καθένα τα όσα και στον εαυτό του, τότε από πού έχει συγκεντρώσει αυτή την τεράστια περιουσία.
Όσον υπερέχεις σε πλούτο, τόσο υστερείς στην αγάπη.
Εκείνος που αγαπά τον πλησίον του σαν τον εαυτό του δεν θα έπρεπε να κατέχει τόσα πολλά περισσότερα από εκείνον.
Έχει όμως επινοηθεί από τον διάβολο ένα τέχνασμα με το οποίο υποβάλλει στους πλούσιους αναρίθμητες ‘’ αφορμές ‘’ για δαπάνες, για περιττά και άχρηστα ως αναγκαία και απαραίτητα.
Ο Ιησούς του υποδεικνύει ‘’ εάν θέλεις να είσαι τέλειος πήγαινε πούλησε τα υπάρχοντά σου δώσε τα στους φτωχούς και θα αποκτήσεις θησαυρό στον ουρανό και έλα μαζί μου ‘’
Μόνο η τήρηση των εντολών της Π. Διαθήκης δεν οδηγεί στην τελειότητα.
Η Π. Διαθήκη οδηγεί στον Μεσσία, στο πρόσωπο του Ιησού που είναι ο νομοδότης του Σινά και το ‘’ πλήρωμα του νόμου ‘’.
Εκείνος μας δείχνει την τελειότητα που είναι η πλήρη αποδέσμευση του ανθρώπου από τα πράγματα που τον κρατούν δεμένο με τα του κόσμου.
Είναι δυνατόν φανερώνει ο Ιησούς να τηρεί κανείς τον Νόμο του Θεού και συγχρόνως να βρίσκεσαι παγιδευμένος εντός των υλικών αγαθών.
Ο έσω άνθρωπος, το εγώ μας ‘’ όσοι φόβω θανάτου διά παντός του ζειν ένοχοι ήσαν δουλείας ‘’.
Επινοεί διαφόρους μηχανισμούς με την βοήθεια του διαβόλου για να κρατηθεί όσον το δυνατό σταθερά στην ζωή και να κατανικήσει τον φόβου του θανάτου.
Είναι η μόνιμη αδυναμία του ανθρώπου που χωρίς την βοήθεια του Σωτήρα και της Εκκλησίας.
Δεν μπορεί να καταλάβει ότι νικήθηκε ο θάνατος και η επιθυμία για ζωή είναι πρόσωπο ο Χριστός.
Ο Άγιος Θεολόγος μας το καταθέτει: ‘’ αυτή είναι η αιώνια ζωή να γνωρίζουμε εσένα τον μόνο αληθινό Θεό και αυτόν που έστειλες τον Ιησού Χριστού ‘’.
Μετά την αποχώρηση του νέου ο Ιησούς επισημαίνει, σαν προειδοποίηση την δυσχέρεια εισόδου στην Βασιλεία του Θεού αυτών που κατέχουν υλικά αγαθά.
Με την παροιμιακή φράση ‘’ είναι ευκολότερο να περάσει καμήλα από το μάτι βελόνας παρά να εισέλθει πλούσιος στην Βασιλεία του Θεού.
Όχι βέβαια με την έννοια ότι αυτά καθ’ εαυτά τα αγαθά και η συνετή χρήση τους αποτελούν εμπόδιο.
Αλλά με την έννοια ότι εάν δεθεί ο άνθρωπος με αυτά τότε πράγματι γίνονται εμπόδιο.
Τα λόγια του Ιησού ακούστηκαν παράδοξα στα αυτιά των Ιουδαίων ακροατών.
Αυτοί γνώριζαν από την Π. Διαθήκη ότι ο πλούτος είναι σημάδι εύνοιας του Θεού (Ιώβ 1,40 40,10)
Ο Ιησούς όμως θέλει να μας προειδοποιήσει και να μας επισημάνει για το ψεύτικο κλίμα που δημιουργεί ο πλούτος.
Τον κίνδυνο να στηριχθεί ο άνθρωπος σ’ αυτά έστω και εάν παράλληλα καθησυχάζει την συνείδηση του με την τήρηση ορισμένων εντολών του Θεού.
Οι μαθητές με μεγάλη έκπληξη ακούγοντας τα λόγια του Ιησού ρωτούν:
‘’ και ποιος μπορεί να σωθεί ‘’?
Η απάντηση του υπογραμμίζει ότι η σωτηρία είναι αποτέλεσμα της χάριτος του Θεού.
Τα αδύνατα για τους ανθρώπους είναι δυνατά από τον Θεό της Αγάπης.
Επομένως η αιώνια ζωή δεν είναι αποτέλεσμα του ‘’ τι ποιήσω ‘’ του ανθρώπου, αλλά δώρο της αγαθότητας του Θεού.
Μπορεί το ‘’ έχει ‘’ τού ανθρώπου να γίνει σε βάρος τού ‘’είναι του ‘’
Το βάρος της περικοπής βρίσκεται στο ‘’ἀκουλούθει μοί ‘’
Τριακόσια χρόνια μετά το περιστατικό της παραβολής, ένας άλλος πλούσιος νέος προσερχόμενος λίγο αργά στην Εκκλησία, την ώρα της ανάγνωσης του Ευαγγελίου, ακούγοντας την παραβολή, πούλησε τα υπάρχοντά του, τα μοίρασε στους φτωχούς και έγινε ο καθηγητής της ερήμου. Ήταν ο Μέγας Αντώνιος.
Αθανάσιος Κατσίκης αρχιτέκτων
