Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι το μυστήριο της σάρκωσης του Λόγου. Τα Χριστούγεννα είναι η φανέρωση αυτού του μυστηριου.
Όπως λέει ο Παύλος ‘’ Θεός εφανερώθειεν σαρκί, όφθει αγγέλοις, εκηρύχθει εν έθνεσι, επιστεύθει εν κόσμω ‘’.
Η γέννηση του Χριστού δεν είναι σαν την δική μας γέννηση. Ο Κύριος δεν μπαίνει στο χρόνο από το μηδέν, από την ανυπαρξία, από το μη ων στο ων.
Η γέννησή του δεν είναι αρχή της ζωής Του που μέρα με τη μέρα αδιάκοπα αυξάνει.
Αλλά είναι για Εκείνον ένας περιορισμός της πληρότητας που ήταν δική Του πριν ακόμη να υπάρχουν οι άγγελοι και το σύμπαν.
Κατείχε την αιωνιότητα και την δόξα μαζί με τον Πατέρα και το Πανάγιο Πνεύμα ‘’ προ πάντων των αιώνων ‘’.
Όμως τώρα μπαίνει στον κόσμο μας μέσα στη δημιουργία Του στον χωροχρόνο μας.
Μέσα εκεί που ο άνθρωπος έφερε την αμαρτία , τον πόνο, τα βάσανα, την αρρώστια, τον θάνατο.
Η γέννηση του Χριστού δεν είναι αρχή της ζωής Του αλλά αρχή του θανάτου του.
Δέχεται ως ακτιβιστής να μπει στον χώρο του θανάτου και όχι να βλέπει από μακριά πεθαίνουμε.
Η πρώτη μέρα της ζωής Του στη Γη είναι και η πρώτη μέρα της πορείας του προς την σταύρωση.
Ταπεινός και ευτελής ο τρόπος της γέννησης, σύμβολο καταισχύνης ο τρόπος του θανάτου Του.
Αυτή η κένωση Του φανερώνεται και στο γεγονός της Γέννησης η οποία θεωρουμένη μέσα από το πρίσμα της κοσμοαυτοκράτηρας Ρώμης είναι όχι μόνο ένα συμβάν αμελητέο, αλλά ουσιαστικά ανύπαρκτο.
Αυτό όμως το γεγονός είναι που φέρνει αλλαγή στη ζωή μας, φέρνει τον αγιασμό και την αθανασία.
Ο σαρκωθείς Λόγος του Θεού αφθαρτοποιεί την ίδια του την σάρκα την ανθρώπινη φύση Του και την κάνει αθάνατη.
Όμως θεληματικά πεθαίνει για να καταργήσει τον θάνατο και τον κάνει ύπνο.
Με την γέννησή Του γίνεται άνθρωπος και μας αποκαλύπτει μας φανερώνει την πραγματική ανθρωπιά για την οποία μας δημιούργησε.
Αυτή που έχει την ύπαρξη της στην ζωή που δεν χωρίζεται από τον Θεό και δεν καταστρέφεται από τον βιολογικό θάνατο.
Γινόμενος ο Χριστός σαν ένας από εμάς αμέσως συμμετέχει βιωματικά στον πόνο, στην εγκατάλειψη παίρνοντας στους ώμους του το βάρος που μας συνθλίβει.
Δέχεται τους περιορισμούς της φύσεώς μας που είναι ασφαλώς ξένοι στην ένδοξη ανθρώπινη φύση Του.
Δηλαδή σηκώνει την κούραση, τον πόνο, την πείνα, την δίψα και ακόμη την πιθανότητα του θανάτου.
Όταν δε έρχεται η ώρα που Εκείνος διαλέγει πεθαίνει στο Σταυρό σαν εμάς.
Με την Γέννηση του μας δίνει την δυνατότητα στη διάρκεια αυτής της παροδικής ζωής να τον γνωρίσουμε, να δημιουργήσουμε μια κοινή ζωή μαζί του.
Έτσι ώστε ο θάνατος να μην σημαίνει πια ήττα αλλά πληρότητα ζωής όπως ο Παύλος μας λέει ‘’εμοί το ζήν Χριστός και το αποθανείν κέρδος’’.
Τα Χριστούγεννα είναι η νοηματοδότηση της ζωής, η απάντηση στη μεταφυσική αγωνία, η ψηλαφητή ελπίδα της μετά θάνατο ζωής.
Ο Χριστός δεν ήλθε να διδάξει την αγάπη ως βελτίωση των εφήμερων κοινωνικών σχέσεων μας κάτι που διδάσκουν και οι πρόσκοποι.
Αλλά να φωτίσει το σκοτάδι του θανάτου, να μας βγάλει από την νευτώνεια φυσική διάσταση του σύμπαντος, να φέρει την αγάπη ως κοινωνία με την όντος ζωή, μαζί Του.
Πιο μυστικό κρύβουν τα Χριστούγεννα και πιά δυνατότητα μας δίνουν για κάτι το νέο.
Αν το αδύναμο βρέφος στη φάτνη της Βηθλεέμ δεν είναι μια παραμυθένια γραφικότητα, εάν είναι ο Θεός που έγινε άνθρωπος.
Εάν εκεί μπορεί να γνωρίσω τον Θεό Νυμφίο και όχι τον Θεό χωροφύλακα του ανθρώπου.
Τότε μπορώ να ακούσω και να ξεχωρίσω με το αυτί μου ‘’ήχο καθαρό εορταζώντων ‘’.
Αν το βρέφος που κλαψουρίζει στη φάτνη είναι Θεός τότε ο άκτιστος μπορεί να υπάρχει με τον τρόπο του άκτιστου.
Σηκώνεται το ‘’μεσότοιχο του φραγμού ‘’ ανάμεσα στο πεπερασμένο, στο εγκλωβισμένο στη φθορά και στο αιώνιο και αθάνατο.
Ο Θεός υπάρχει με τον τρόπο του ανθρώπου για να μπορεί ο άνθρωπος να υπάρχει με τον τρόπο του Θεού.
Να γίνει όπως πολύ ρεαλιστικά λεει ο Πέτρος ‘’ κοινονός θείας φύσεως’’
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς έδωσε μαχες με τους Παπικούς ότι το πρόσωπο υποστασιάζει ( κάνει πραγματικότητα ) την φύση και όχι η φύση το πρόσωπο.
Ο Θεός ελεύθερος από κάθε περιορισμό της ουσίας η της φυσης του υποστασιάζει στο πρόσωπο του ( στο πρόσωπο του Χριστού ).
Όχι μόνο το δικό του είναι αλλά και το είναι του ανθρώπου, ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να υπάρχει με τον τρόπο του ακτίστου, να νικήσει τον θάνατο.
Αυτή είναι η καλη αγγελία των Χριστουγένων.
Χριστούγεννα ο Θεός παρεμβαίνει στο χρόνο για να λυτρώσει τον άνθρωπο από τον χρόνο.
Η γέννηση του Χριστού γίνεται μέσα στο χρόνο αλλά συνάμα αναιρεί τη συνέχεια του χρόνου.
Παρεμβάλλει στο χρόνο την αιωνιότητα της υπαρκτής κοινωνίας ανθρώπου και Θεού.
Ο άνθρωπος πέρα από κάθε περιορισμό χρόνου, χώρου και φυσικής φθοράς, ενώνεται με τον Θεό.
Η ένωση αυτή δεν μπορεί να διαρραγεί ποτέ πια γιατί γεννήθηκε ο Θεάνθρωπος, η πραγμάτωση της αθανασίας είναι γεγονός αναμφισβήτητο.
Η γέννησης του Χριστού είναι πάντοτε μυστήριο ξένο και παράδοξο είναι η παρέμβαση στο χωρόχρονο του Θεού για να ελευθερώσει τον άνθρωπο από αυτόν.
Όμως ο Χριστός του εμπορικού διάκοσμου όπως γιορτάζεται σήμερα είναι ένας ακίνδυνος Χριστός.
Της διακίνησης των καταναλωτικών αγαθών, της ευζωίας, της καταναλωτικής ζωής, ενός απλού ρομαντισμού, ο λογοκριμένος Χρήστος των Ευαγγελίων και της Εκκλησίας.
Έχει αφαιρεθεί από την γιορτή κάθε στοιχείο που θα μπορούσε να αφυπνίσει τον υπνωτισμένο από την κατανάλωση άνθρωπο.
Όσοι αγαπάμε αυτόν τον επικίνδυνο Χριστό εμείς το μικρό ποίμνιο, οι μάρτυρες της ορθοδοξίας και μόνον θα δούμε που εγεννήθει ο Χρήστος.
Η καλύτερη Θεολογική ομιλία για τη γέννηση του Χριστού δεν είναι δυνατόν να μεταγγίσει την αλήθεια για την σάρωση.
Αυτή που δίνει μέσα από την Εκκλησία η νηστεία των σαράντα ημερών πριν από τα Χριστούγεννα ή ένα σαρανταλείτουργο αγρυπνιών.
Την γεύση της αιωνιότητας την προσεγγίζουν οι χριστιανοί μέσα στον λειτουργικό χρόνο της Εκκλησίας.
Με την μετοχή τους στο Σώμα του Χριστού το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον γίνεται αμεσότητα.
Στην Ευχαριστία είμαστε όλοι παρόντες μαζί ζώντες, τεθνεώτες, Άγιοι, Προφήτες, Μάρτυρες, Ομολογητές, Απόστολοι.
Μαζί με εμάς τους σημερινούς τελώνες, ληστές και πόρνες,όλοι ενωμένοι στο αιώνιο σώμα Του, με την αμεσότητα της προσωπικής σχέσης μαζί του.
Εκείνος δεν μας εγκαταλείπει ποτέ. Η σχέση μαζί Του είναι αιώνια γιατί και Αυτός είναι αιώνιος.
Η αιωνιότητα δεν μετράτε με το κύλισμα του χρόνου αλλά με την διάρκεια τής σχέσης με το άχρονο.
Στην νέα κτήση δεν θα έχουμε εναλλαγή ημέρας και νύκτας, μηνών και ετών, δεν θα μετράτε ο χρόνος με ημερομηνίες.
Τα πάντα θα είναι ημέρα και φώς και κοινωνία Χριστού.
Στους ερωτευμένους δεν μετρά ο χρόνος όσο τους ενώνει η αγάπη.
Χωρίς τον Θεό ο άνθρωπος γίνεται ένα αντικείμενο μετρήσιμο στο χρόνο και υπόδουλο στο χώρο.
Γίνετε απόλυτα καταναλωτικός γίνετε οκτάωρο, ετήσιο εισόδημα, συντάξιμα χρόνια, γίνεται τελικά δύο ημερομηνίες γέννησης και θανάτου.
Το βρέφος της φάτνης είναι ο Θεός των όλων, ο άκτιστος υπάρχει και με τον τρόπο του κτιστού, πανηγυρίσατε.
Ο κόσμος δεν πιστεύει στην υιοθεσία, στην αθανασία, στην αιώνια ζωή που έφερε ο Χρήστος γιατί θα πρέπει πρώτα να συμφιλιωθεί με την Εκκλησία το σπίτι Του, το σπίτι της Μητέρας Του και των φίλων Του.
Κανείς δεν μπορεί να πεί ότι τα βρήκε με τον Χριστό εάν παραθεωρεί το σπίτι Του.
Ο Παύλος τυφλωμένος από την λάμψη στο δρόμο προς την Δαμασκό αντιλέγει στο λόγο του Χριστού ‘’ τι με διώκεις ‘’.
Ό τι πηγαίνει να διώξει την κοινότητα κάποιων περιέργων ΟΧΙ ΕΚΕΙΝΟΝ, ο Χριστός του λέει ΕΜΕΝΑ διώκεις Παύλε.
Δηλαδή η κοινότητα των χριστιανών είναι ΕΚΕΙΝΟΣ.
Ο Δημιουργός έγινε άνθρωπος μια ιστορική ύπαρξη σπαργανώθηκε σαν βρέφος στη φάτνη, βαπτίζετε στον Ιορδάνη, άρα ο άνθρωπος αυτός ο φτωχός, ο πλανήτης μπορεί να υπάρξει με τον τρόπον της όντως ζωής.
Αυτό είναι το μήνυμα της γέννησης Του. Χωρίς την γεύση ότι η ζωή νικάει τον θάνατο δεν έχουμε αντικείμενο να γιορτάσουμε.
Πρέπει να νιώσουμε με την μετοχή μας στην Εκκλησία ότι η αιώνια ζωή είναι μία ψηλαφητή και ακαταμάχητη βεβαιότητα.
Οι λιγοστοί γιορτάζουν Χριστούγεννα σήμερα, οι πολλοί έχουν απλά μια αργία, δεν καταλαβαίνουν γιορτή. Οι ψυχές μένουν μακριά από το θαύμα.
Η γνώση ότι η ζωή ντύθηκε φθαρτή σάρκα για να νικήσει τον θάνατο, το γιορτινό αυτό σκίρτημα που κάνουν τα Χριστούγεννα Μητρόπολη χαράς είναι προνόμιο των λίγων.
Στην στον σημερινό αιώνα, στην εποχή μας ίσως για πρώτη φορά το πρόβλημα μας δεν είναι η ανυπαρξία ή όχι του Θεού, το πρόβλημα είναι η ανυπαρξία του ανθρώπου .
Δεν μπορείς να υπάρχεις χωρίς υπαρξιακά ερωτήματα, δεν μπορείς να υπάρχεις όταν δεν σε απασχολεί το γεγονός γιατί ήρθες στον κόσμο, γιατί φτιάχθηκε το σύμπαν.
Τι είναι η ζωή και ο θάνατος, πια είναι η αλήθεια του ανθρώπου, μόνον το κορμί του, εξαντλείται ο άνθρωπος μόνο με την παρουσία του στη Γη ???
Για τον σημερινό όμως άνθρωπο το νόημα της ζωής και του θανάτου πρέπει να λησμονηθεί γιατί ταράζει την αμερημνησιά της καταναλωτικής ευζωίας.
Οι λέξεις παιδίον νέον, Θεός ειρήνης, Θεός ισχυρός, συ Θεός μόνος, αρχίζουν να μπερδεύουν την γλώσσα, να δημιουργούν τραυλισμό, αμηχανία.
Οι έμπειροι γιορτάζουν τα Χριστούγεννα γιατί ξέρουν να ακούν, γιατί μπορούν και αφουγκράζονται τον Χριστό να τους βεβαιώνει ότι τους αγαπά παραφορά
Ότι σέβεται την ελευθερία τους γνωρίζει την τραγωδία των συνεπειών της ελευθερίας και της σάρκας που έχουν, αλλά η άκρα αγάπη Του, η άβυσσος του ελέους Του τα ξεπερνά όλα.
Ο απρόσιτος ο ακατανόητος Θεός από ξεχείλισμα της αγάπης του έγινε άνθρωπος, βρέφος αδύναμο μέσα στη φάτνη των αλόγων.
Χρειάστηκε οξυγόνου για να ζήσει, έμεινε ο φωτοδότης, εννέα μήνες μέσα στο σκοτάδι της κοιλίας της μητέρας του από άκρα ταπείνωση.
Από την πρώτη στιγμή ‘’καί σύν τῆ ασωμάτῳ φωνή ‘’ ο Χριστός μορφώθηκε στην κοιλία της Θεοτόκου εννέα μηνών βρέφος,‘’ σωματούμενόν σε θεωρῶν Κύριε ‘’.
Ουρανοί αγαλιάσθε σκιρτήσαται τα όροι Χριστού γεννηθέντος.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς εξηγεί γιατί διάλεξε αυτό τον τρόπο να μας σώσει.
Μπορούσε οπωσδήποτε ο προαιώνιος, ο απεριόριστος και Παντοκράτορας Λόγος,
Ο παντοδύναμος υιός του Θεού και χωρίς να περιβληθεί ο ίδιος την ανθρώπινη φύση να απαλλάξει τους ανθρώπους από την υποτέλεια στο θάνατο και την υποδούλωση στο διάβολο.
Όλα υπακούουν στις εντολές του και το καθετί εξαρτάται από την θεϊκή εξουσία Του.
Επειδή όμως, η υποταγή στο διάβολο και η παράδοση στο θάνατο έγινε σαν δίκαιη συνέπεια, έπρεπε και η επάνοδος του ανθρώπινου γένους στην ελευθερία και τη ζωή να συντελεστεί από τον Θεό πάλι ως δίκαιη συνέπεια.
Ο Θεός λοιπόν θεώρησε ότι προείχε να νικηθεί πρώτα ο διάβολος με τη δικαιοσύνη, με την οποία έχει ανοιχτή διαμάχη και κατόπιν να νικηθεί με την θεϊκή υπεροχή, δηλαδή με την Ανάσταση και την μέλλουσα κρίση.
Γιατί αυτή είναι η σωστή σειρά, να προηγείται η δικαιοσύνη από την δύναμη.
Αυτό ταιριάζει αληθινά στην αγαθή διακυβέρνηση του κόσμου και όχι στην καταπιεστική επιβολή.
Και όπως ο διάβολος ο παμπάλαιος φονιάς του ανθρώπου, ξεσηκώθηκε εναντίον μας από φθόνο και μισός.
Έτσι και ο ζωοδότης μπήκε στη μάχη με το μέρος μας από άπειρη αγαθότητα και αγάπη για τον άνθρωπο.
Και όπως εκείνος χωρίς να του έχει δοθεί το δικαίωμα έβαλε σκοπό να καταστρέψει το πλάσμα του θεού.
Έτσι και ο πλάστης, έχοντας αντίθετα, κάθε δικαίωμα, αποφάσισε να σώσει το δημιούργημα του.
Και όπως εκείνος πέτυχε με την αδικία και την δολιότητα να καταγάγει νίκη και να γκρεμίσει τον άνθρωπο από το θεοδώρητο αξίωμα του.
Έτσι και ο ελευθερωτής με δικαιοσύνη και σοφό σχέδιο επέφερε την πανωλεθρία του αρχηγού της κακίας και την ανακαίνιση του ανθρώπου.
Ακόμη έπρεπε ο διάβολος που τότε νίκησε τον άνθρωπο, να νικηθεί από τη νικημένη ανθρώπινη φύση και να κατατροπωθεί αυτός που με τόση πανουργία παγίδεψε τον άνθρωπο.
Για τον λόγο αυτό χρειαζόταν απαραίτητα να υπάρξει ένας άνθρωπος αναμάρτητους.
Μονάχα όμως ο Θεός και κανένας άλλος δεν μπορεί να είναι αναμάρτητος.
Γι΄ αυτό ο μόνος αναμάρτητος Υιός και Λόγος του Θεού γίνεται γιός ανθρώπου.
Χωρίς βέβαια να αλλάζει τίποτε ως προς την θεότητα του, μένοντας, όμως ακηλίδωτος ως προς την ανθρώπινη του ιδιότητα.
Αυτό ήταν το σχέδιο του Θεού.
Ένα από τα μυστήρια κραυγή του μεγάλου μυστηρίου της θείας οικονομίας που κρύφθηκαν από τον διάβολο ήταν και η γέννηση του Χριστού.
Ο διάβολος δεν είδε ποτέ την γέννηση Του, δεν είδε το σπήλαιο, τους Αγγέλους που δοξολογούσαν, τους βοσκούς που προσκυνούσαν.
Παρ΄ όλη την κοσμοχαλασιά δεν κατάλαβε τίποτε.
‘’ Λαθών ἐτέχθης ὑπό το σπήλαιον’’ κρυφά ‘’ Χριστός ὁ Θεός δυνάμεις λαθών, ὅσας ὑπερκοσμίους, ὅσας ἐν γῃ καί ἐνανθρωπήσας ανεκτήσατο ἡμᾶς ὅτι δεδόξασταισε’’.
Γιατί λαθόν, γιατί κρυφά, φοβόταν κάποιον η κάτι ο Κύριος, όχι βέβαια, αλλά έπρεπε να μην γνωρίζει ο ανθρωποκτόνος ότι γεννήθηκε η ευδοκία του Πατρός.
Οι Άγγελοι υμνούσαν, η Εκκλησία καυχάται.
Δόξα εν υψίστοις Θεό και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία.
Οι δασκαλεμένοι από τον σατανά άνθρωποι, οι συκοφάντες, οι κακόβουλοι άνθρωποι κατηγορούν ότι αστόχησε ο Χρήστος.
Η Εκκλησία δεν εκπλήρωσε τον σκοπό της, δεν σταμάτησαν οι πόλεμοι, δεν έγινε η παγκόσμια ειρήνη, έμεινε κενός ο ύμνος των αγγέλων.
Όμως ο ύμνος των αγγέλων, δεν ήταν μια ευχή για ειρήνη, για μη πόλεμο.
Ήταν ή κατάθεση μιας πραγματικότητας ότι δηλαδή γεννήθηκε στη γη ο άρχων της ειρήνης η δόξα της ειρήνης.
Η ειρήνη που γεννήθηκε στη Βηθλεέμ δίνει την δυνατότητα όταν υπάρχει διάθεση να υπάρχει και ειρήνη ελεύθερα, απλά και όχι με βία και στανικά, σε ζεσταίνει, σε γαληνεύει, σε ξεκουράζει σε προστατεύει.
Όταν όμως δεν θέλει ο άνθρωπος την ειρήνη δεν φταίει η Εκκλησία για το κατάντημα του κόσμου.
Η Εκκλησία είναι η αγκαλιά, δεν είναι το χατζάρι για να επιβάλει τα πράγματα, να συνετίσει με την βία τον άνθρωπο.
‘’ ἐν΄ ἀνθρώποις εὐδοκία ‘’. Άλλο ένα προαιώνιο μυστικό αποκαλύπτεται από τους αγγέλους.
Η ευδοκία του Πατρός ήταν η δημιουργία Του να είναι αιώνια, χωρίς φθορά, χωρίς θάνατο και ο άνθρωπος Θεός κατά χάρη.
Η θέωση του ανθρώπου όμως δεν μπορούσε με τίποτε να γίνει εάν ο ίδιος ο Θεός δεν γινόταν άνθρωπος για να συγκεράσει ανθρωπότητα και θεότητα να μεταδώσει ‘’θεία φύτλη ‘’.
Η ευδοκία του Πατρός για την γέννηση του Χριστού ήταν απρουπόθητη πρό πάντων των αιώνων.
Ήταν το απ΄ αιώνος απόκρυφο και αγγέλοις άγνωστο μυστήριο. Ο Κύριος θα εσαρκούτο είτε έπεφτε είτε όχι ο Αδάμ.
Αθανάσιος Κατσίκης
αρχιτέκτων
