ΣΤΟΥ ΜΥΑΛΟΥ ΜΟΥ ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ
«Χαίρε ύψος δυσανάβατον ανθρωπίνοις λογισμοίς,
χαίρε βάθος δυσθεώρητον και Αγγέλων οφθαλμοίς.»
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
«Ισχνόφως γαρ και βραδύγλωσσος και ουκ εύλαλος υπάρχω,
ιν’ ούτως είπω, περί της μεγαλωνύμου και οσίας και
απειρογάμου και αειπαρθένου Μαρίας, Μητρός του Κυρίου...»
(Αγ. Επιφανίου, Κύπρου, PG 43, 488 Β)
Αν με αυτά τα λόγια ο Άγ. Επιφάνιος ξεκινά το εγκώμιό του προς την Θεοτόκο, αν τέτοια ιερά αισθήματα και αναστολές εμφανίζουν αγιώτατοι άνδρες της Εκκλησίας μας, πως εμείς οι ελάχιστοι άνθρωποι, οι συνδεδεμένοι με τα πάθη και τις αμαρτωλές απολαύσεις της ζωής μπορούμε να υμνήσουμε και να αρθρώσουμε λόγο για το πρόσωπο της Πανάγνου. Κυριευμένοι από τις μέριμνες και αγωνίες της καθημερινότητας, πως οι στοχασμοί και οι συλλογισμοί μας να πλησιάσουν το ύψος και το βάθος το πνευματικό το οποίο συγκεφαλαιώνεται στο πρόσωπο της Αειπαρθένου. Άνθρωποι και άγγελοι παραμένουν εκστατικοί κάθε φορά που υμνείται από τις εκκλησιαστικές ακολουθίες η Μητέρα του Θεού...
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙΣ ΛΟΓΙΣΜΟΙΣ
* Πως μπορούμε λοιπόν να εκφραστούμε για το Πρόσωπο εκείνο που κατέστησε εαυτό θρόνο του Θεού; Για εκείνο που αναδείχθηκε η κλίμακα για να σαρκωθεί ο Λόγος του Θεού, για να ανέβει ο άνθρωπος στον ουρανό; «Συνέτριψε» τα στεγανά της λογικής η ταπεινή κόρη της Ναζαρέτ! Είπε ναί! Στην πιο απόκοσμη προσταγή που ακούστηκε πάνω στην γη. Να γεννήσει τον Υιόν του Θεού. Να φέρει στον κόσμο την χαρά και ελπίδα.
*Η ανθρωπότητά μας ζεί σε απίστευτα ύψη επιστημονικής γνώσεως και τεχνολογικής καταρτίσεως. Τα επιτεύγματα προκαλούν θαυμασμό. Το ανθρώπινο μυαλό βασιλεύει προκαλώντας έπαρση, αυτάρκεια, ικανοποίηση. Υπάρχουν όμως και μεγέθη, πραγματικότητες που η ανθρώπινη λογική αδυνατεί να ερμηνεύσει. Οδηγείται σε αδιέξοδο, σηκώνει τα χέρια ψηλά, ενίοτε παρερμηνεύει και δυστυχώς ασεβεί – βλασφημεί, μη μπορώντας να δώσει απάντηση. Η πίστη της εκκλησίας μας προκαλεί σύγχυση στον «πάνσοφο» άνθρωπο του 21ου αιώνα. Πως να γίνει αποδεκτό πως ο Θεός, διά της Πανάγνου, έγινε άνθρωπος, Ένας από εμάς; Πως να ερμηνευθεί η άσπορος σύλληψή Του, η γέννησή Του η παρθενική, αλλά και η μετάστασή Της στους ουρανούς;
Β) ΔΥΣΘΕΩΡΗΤΟΝ ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΟΙΣ ΟΦΘΑΛΜΟΙΣ
* Αλλά και σ’ αυτούς τους αγγέλους που ακατάπαυστα δορυφορούν τον Θρόνο του Θεού και δοξολογούν την μεγαλοσύνη Του είναι δυσανάβατη αυτή η θεωρία, που σχετίζεται με την Θεοτόκο. Αυτοί που ευαγγελίστηκαν στην πλάση την έλευση του Χριστού δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν το μεγαλείο και την δόξα της Θεοτόκου. Ο Άγγελος δεν μπορεί να καταλάβει τον άνθρωπο, την Θεοτόκον.
* Γι’ αυτό οι μεν άνθρωποι την ονομάζουν οι άνθρωποι «Κυρία των Αγγέλων», «Βασίλισσα των Αγγέλων», ο δε Αρχάγγελος Γαβριήλ «διστάζει», όπως ωραιότατα σκιαγραφεί ο υμνωδός στο γνωστό τροπάριο της ακολουθίας, «απορεί»· για το πως να προσφωνήσει την ταπεινή κόρη της Ναζαρέτ... Ίσως και αυτοί οι «επουράνιοι νόες» να υμνολογούν δοξολογικά, συγκλονισμένοι από το εκπονηθέν σχέδιο (βασισμένο στην συμβολή της Θεοτόκου) του Τριαδικού Θεού σχετικά με την σωτηρία του πεπτωκότος ανθρώπου.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Παρόλες τις αποστάσεις (ύψος + βάθος) που υπογραμμίζει ο υμνωδός στους Χαιρετισμούς, παρά το γεγονός ότι υπερέβη κάθε νομοτέλεια και λογική ακολουθία, η Παναγία βρίσκεται κοντά μας! Δεν είναι ένα πρόσωπο μακρινό και αδιόρατο. Έτοιμη σαν καλή μάνα να αφουγκραστεί τον πόνο και τον στεναγμό των παιδιών της.
Είναι από μας! Από το «μερόπων γένος» (ανθρώπων), και νιώθουμε οικειότητα, σύνδεση, εμπιστοσύνη και κατανόηση. Τούτα τα απογεύματα η κατάνυξη των ύμνων, η ύπαρξη της Θεομητορικής πανηγύρεως, έρχονται να μας ενισχύσουν «αρκούντως» στον αγώνα της Σαρακοστής αλλά και στον αγώνα της ζωής. Σε μία μάχη δεν αρκεί μόνο ο στρατός και τα όπλα. Σημαντικός παράγοντας είναι ο Στρατηγός που θα δώσει κατευθύνσεις. Σε μας εδώ υπάρχει η Υπέρμαχος Στρατηγός που την δοκιμάσαμε, την φωνάξαμε, μας άκουσε, μας λύτρωσε και σ’ Αυτήν ακουμπάμε κάθε ανησυχία και προβληματισμό. Σ’ Αυτήν την γλυκιά Παναγιά...
