Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΛΟΥΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ
Στην παραβολή του πλούσιου και τού Λαζάρου και στό πρώτο μέρος της παραβολής παρουσιάζεται η ἐπίγεια πραγματικότητα με τη μορφή δύο προσώπων, ἐνός πλουσίου και ἐνός φτωχού. Θα ἤταν λάθος να νομίζῃ κανείς ὅτι ο Κύριος ὀμιλεί ἐδώ περί του πλούτου και της φτώχιας. Οἱ λέξεις πλούσιος και φτωχός και οἱ διακρίσεις πάνω στή γή τῶν ἀνθρώπων γενικότερα δέν άποτελοῦν άπόδειξη της πνευματικής καταστάσεως τους. Ἄλλώστε σε κάθε ἐποχή ὑπάρχουν και εὐσεβεῖς πλούσιοι και ἀσεβείς πτωχοί. Ποιός ἦταν πλουσιώτερος ἀπό τόν Ἰώβ, ὅμως ὁ πλούτος πού εἴχε δέν τον ἀποξένωσε ἀπό τήν δικαιοσύνη ούτε τον ἐξώρισε ἀπό την ἀρετή, και ὁ Ἰσκαριώτης ὁ Ἰούδας ἤταν φτωχός, ὅμως δεν τον ὠφέλησε καθόλου ἡ φτώχια στή σωτηρία του ἀλλά ἄν και συναναστρέφετο μέ τούς ἕνδεκα φτωχούς ψαράδες και μάλιστα μέ τόν ἴδιο τόν Κύριο ὁ ὁποῖος πτώχευσε με τήν προαίρεσή Του, ὁδηγήθηκε στην προδοσία.
Το ἴδιο και ὁ Ἀβραάμ λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμάς ΄΄ πλούσιος γάρ ἦν, ἀλλά διά την φιλοθεΐαν και την εὐσπλαχνίαν και την φιλοξενίαν οὐ μόνον ἐσώθη, ἀλλά και τόπος τῶν σωζομένων ἐγένετο΄΄. Πλούσιος δεν εἶναι αύτός που στηρίζει τή ζωή και τή σωτηρία τού στόν ἐαυτό τού και στα ὕλικά ἀγαθά, ἀλλά αὐτός που ἔχει ἐναποθέσει ὅλη την ἐλπίδα και την ἐμπιστοσύνη τού στό Θεό. Πλούσιος δεν εἶναι αύτός που ἔχει χρήματα και κτήματα ἀλλά αὐτός πού ἔχει τον Χριστό πού εἶναι το μόνο ἀγαθό.
Ὁ Ἀπόστολος Παύλος λέει στούς Κορίνθιους γιά τούς χριστιανούς ΄΄ὡς πτωχοί, πολλούς δε πλουτίζοντες, ὡς μηδέν ἔχοντες και τα πάντα κατέχοντες΄΄. Με τον Χριστό εἴσαι πάμπλουτος ἐπειδή ἔχεις την αἰωνιότητα. Χωρίς τον Χριστό είναι πάμπτωχος ἔστω και ἐάν ἔχεις ὅλο τον κόσμο. Τι ὡφελήσετε ἄνθρωπος ἐάν ἀπωλέσῃ την ψυχήν αύτού. Ὁ Θεός εἶναι ἠ καταφυγή και τό στήριγμα τοῦ εὐσεβοῦς ἀνθρώπου και ὄχι ὁ πλούτος, Αὐτός εἶναι που χορηγεί τη ζωή και τη σωτηρία.
Ο πλούσιος είναι αυτός που δεν έχει σχέση με το Θεό, θεός εἴναι ο ἐαυτός του και το ἔχει του, ταυτόχρονα δεν λαμβάνει ὑπόψιν τήν μετά θάνατον ζωή και ὅτι αὐτά που ἔχει ἐδῶ δεν θά τά ἔχῃ ἐκεί. Η πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων θἐλουν σ΄ αὐτόν τον κόσμο να μήν στερηθούν, να μην πονέσουν, να μην στεναχωρηθούν, να μήν τούς λείψῃ τίποτε, να τα ἔχουν ὅλα. Ὁ πτωχός ὁνομάζεται, ἀναφέρεται δηλαδή με το ὄνομά του το μοναδικό το ὁποῖο ὑπάρχει στις παραβολές του Κυρίου. Αὐτό ἔχει πολύ μεγάλη σημασία διότι η ὀνομασία δίνει ὑπόσταση στό πρόσωπο. Να θυμηθούμε τον Ἀδάμ πού δίνει ὁνόματα στα ζώα κατά παραγγελία του Θεού.
Ὁ Λάζαρος το ὄνομα του πτωχού εἴναι ἐξελληνισμένος τύπος του ἐβραϊκού Ἐλαζάρ πού σημαίνει ΄΄ ὁ Θεός βοηθεῖ ΄΄ Ἡ ζωή τελειώνει και γιά τούς δύο. Ὁ Λάζαρος με την συνοδεία Ἀγγέλων πηγαίνει στους κόλπους του Ἀβραάμ, ὁ δε πλούσιους ἀποθανών΄΄, λέει, ο Κύριος ΄΄ἐτάφη΄΄. Με κανέναν καλύτερο τρόπο δε θα μπορούσε ο Χριστός να περιγράψῃ και μάλιστα μονολεκτικά, την ἄδοξο κατάληξη του πλούσιου και κάθε πλουσίου πού δεν ἀφήνει καμμία ἀγαθή ἀνάμνηση τῆς ζωῆς του. Ὁ πλούσιος πηγαίνει στον Ἄδη στήν κατάσταση τής ὀδύνης. Ἡ σωτηρία του Λαζάρου και η καταδίκη του πλουσίου δέν σημαίνει ότι για νά σωθῃ κανείς πρέπει να εἴναι φτωχός ἤ κάθε πλούσιος καταδικάζεται.
Ἡ Ἐκκλησία βλέπει τον πλούτο στο βάθος, βλέπει το πάθος της φιλαργυρίας πού μπορεί να το ἔχουν και πλούσιοι και φτωχοί και γιά τον λόγο αὐτό προσπαθεί να βοηθήσῃ τον ἄνθρωπο νά ἀπαλλαγῃ ἀπό το πάθος τής φιλαργυρίας που είναι δυνατό νά ὑπάρχῃ σέ ὅλους τους ανθρώπους και τό ὁποίο θεοποιεί το ἔχειν καί τόν πλούτο. Στή συνέχεια ὁ Κύριος ὀμηλεί με τρόπο ἀνθρωπομορφικό γιά να γίνῃ κατανοητή ἡ παραβολή και να δείξῃ με αὐτή την ὕπαρξη και Παραδείσου και Ἄδου.
Ὁ ἄδης ὅπως γνωρίζουμαι δεν εἴναι τόπος ἀλλά κατάσταση. Οἱ ψυχές δεν ἔχουν φύση οὔτε περίγραμμα για να διακρίνονται ἀπό μακριά, οὔται ὑπάρχει δυνατότητα να ρεμβάζουν ἤ να κατοπτεύουν τα πέριξ και να προκύπτουν ἐξ αὐτῶν παράπονα ὅτι ἄλλοι περνούν καλά και ἄλλοι όδυνόνται. Ἐξ ἄλλου πρίν ἀπό την Ἀνάσταση του Κυρίου και ὁ Ἀδάμ και ὁ Άβραάμ και ὄλοι οἱ Πατριάρχες ἥταν στον Ἄδη. Ὁ Παράδεισος δεν εἴχε οἰκήτορες ὁ πρώτος ήταν ὁ ληστής. Ὁ πλούσιος μέσα στην ὀδύνη του ἄδη βλέπει τον Λάζαρο στον κόλπο του Ἀβραάμ σε ἀναψυχή και ζητά ἀπό τον Πατριάρχη να στείλει τον Λάζαρο για να δροσήσῃ την γλώσσα του με το βρεγμένο δάκτυλό του.
Ὁ Ἀβραάμ του φανερώνει το ἀδύνατο της ἐπίσκεψης του Λαζάρου στο χώρο του ἄδη. Ἄνθρωπος της ἀγάπης δεν μπορεί να ὑπάρχῃ στο χώρου του μίσους. Τότε ὁ πλούσιος ζητά να γίνῃ ἕνα θαύμα, να ἀναστηθῃ ὁ Λάζαρος, να πάῃ στο πατρικό σπίτι του και να ἐνημερώσῃ τα πέντε ἀδέλφια του για το τι συμβαίνει μετά θάνατον και να πειστούν να ἀλλάξουν συμπεριφορά ΄΄ ἵνα μη και αύτοί ἔλθωσιν εἰς τον τόπον τοῦτον τῆς βασάνου΄΄. Ὁ Κύριος ἀρνεῖται την ἐπιτέλεση θαυμάτων και ὑπερβατικών σημείων για να ὁδηγηθοῦν οἱ ἀκροαταί του στην πίστη.
Ὅταν ἥταν ἐπάνω στο σταυρό δέχθηκε την πρόκληση να κατέβῃ ἀπό τον σταυρό και να Τον προσκυνήσουν, να Τον δοξάσουν. Πίστης ὅμως πού στηρίζετε σε σημεία και θαυμαστά γεγονότα εἴναι πίστης πρόσκαιρος και χωρίς βάθος. ΄΄Ἔχουσι Μωυσέα και Προφήτας ἀκουσάτουσαν αὐτῶν΄΄ Ὑπάρχουν τα λόγια της Ἁγίας Γραφής, τῶν Πατέρων, της Ἐκκλησίας ἐάν ὁ κόσμος δεν πιστεύση σ’ αὐτά τότε με κανένα σημείο ὅσο τεράστιο και ἐάν εἴναι δεν θα ὑπάρχουν ἀποτελέσματα.
Ὅ Θεός μας ἔχει φανερώσει ὅσα χρειάζονται για να πιστέψουμε και να σωθούμε. Ἡ πίστης δεν είναι ἅμα θέλω πιστεύω και ἅμα θέλω δεν πιστεύω. Διότι πῶς θα μᾶς ἐμπιστευτῃ τότε ὀ Θεός, πῶς θα μας δώσῃ την σωζούσα πίστη ἀφοῦ δεν την θέλουμε και δεν την παίρνουμε. Ὅταν ἔρθει αὐτή ἡ πίστη μέσα στον ἄνθρωπο τότε δέν χρειάζεται να πάῃ στον ἄλλο κόσμο να δῃ και να πιστέψῃ, δεν χρειάζεται τίποτα ἄλλο ἐκτός ἀπό αὐτά πού μας ἔδωσε ὅ Θεός οἱ Πατέρας και ἡ Ἐκκλησία.
Ο Χριστός ὅμως τους ἔκανε το χατίρι και ἀνέστησε τον Λάζαρο τον φίλο του τον ἀδερφό της Μάρθας και της Μαρίας, ὅταν ὅμως τον είδαν οἱ γραμματείς και οἱ φαρισαίοι και οι άρχοντες του κόσμου τούτου ἀντί να πιστέψουν και να δοξάσουν τον Θεό τι ἔπραξαν μας το λέει ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής. ΄΄ Ἐβουλεύσαντο ἵνα και τον Λάζαρον ἀποκτείνωσιν.΄΄
Ἀθανάσιος Κατσίκης ἀρχιτέκτων
