Η περικοπή αποτελεί τμήμα της επί του όρους ομιλίας του Κυρίου στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου.
Αναφέρεται:
- Στον οφθαλμό σαν λύχνο του σώματος.
- Στο αδύνατο της προσκόλλησης του ανθρώπου σε δύο κυρίους με την απόλυτη έννοια.
- Την στάση του χριστιανού και ότι πρέπει να εμπιστεύεται απόλυτα τον Θεό σε σχέση με τις βιοτικές μέριμνες.
Ο ιερός Χρυσόστομος διευκρινίζει τον Κυριακό λόγο και εξηγεί.
‘’ ὅσπερ ἐστί ὁ ὁφθαλμός τῶ σώματι, τοῦτο ὁ νοῦς τῆ ψυχή. ‘’
Με την έννοια του οφθαλμού ο Κύριος εννοεί το σύνολο των πνευματικών δυνάμεων του ανθρώπου, δηλαδή την ψυχή.
Όπως η υγεία του σωματικού οφθαλμού του ανθρώπου του δίνει την δυνατότητα να διακρίνει τον δρόμο και τα τυχών εμπόδια που υπάρχουν σ΄ αυτόν.
Ώστε να βαδίζει με ευχέρεια και χωρίς κίνδυνο να κτυπίσει.- αναφερόμαστε σε εποχές αρχαίες χωρίς φωτισμούς στους δρόμους-.
Το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχή.
Όταν η ψυχή είναι αληθινή και πορεύετε σύμφωνα με τα κελεύσματα του Δημιουργού της τότε και η ζωή του ανθρώπου θα είναι όλη φωτεινή και αληθινή.
Αντίθετα όταν η ψυχή είναι πονηρή και οδηγείται από φρονήματα κοσμικά και επιλογές του αιώνος τούτου.
Τότε και ο άνθρωπος πορεύεται στο σκοτάδι, την αγνωσία με αβέβαια τελική κατάληξη.
Όταν ο έσω άνθρωπος εγκαταλείψει τον Θεό και προσκολληθεί στον φθαρτό και μάταιο κόσμο με απόλυτη βεβαιότητα θα εισπράξει ματαιότητα φθορά και κενό.
Κατάσταση που βιώνουμε και βλέπουμε στις κοινωνίες μας με την αγωνία του κόσμου για το μέλλον.
Την μεγάλη χρήση ψυχοφαρμάκων, την χρήση εξαρτημένων ουσιών, τα ποτά, τις αυτοκτονίες.
Όταν κάποιος πιαστεί στην παγίδα της αμαρτίας τότε προοδεύει σ΄ αυτή μέχρι να φθάσει στον θάνατο.
Το ότι υπάρχει πρόοδος και στην αμαρτία είναι γνωστό αλλά φυσικά προς το χειρότερο.
Όταν ο άνθρωπος κόβει την επικοινωνία του με τον Θεό αισθάνεται όπως ο δύτης που ελαττώνεται το οξυγόνο του εάν κοπεί ο σωλήνας τροφοδοσίας αέρα.
Τότε φουντώνουν τα πάθη τα οποία σιγά σιγά τον πνίγουν, τον φέρνουν ζάλη, θολώνει, χάνει τον προσανατολισμό του και οδηγείται εις χώρα μακρά.
Χώρα της φθοράς και του θανάτου, βόσκοντας γουρούνια.
Ο καθένας μας σημειωτελικά και υποχρεωτικά εκ των πραγμάτων πρέπει να πάρει μια θεμελιώδη απόφαση ζωής και θανάτου.
Ο Ιησούς για να βοηθήσει τον άνθρωπο σε σωστή απόφαση καταδεικνύει με τρόπο σαφή και απόλυτο την αδυναμία του ανθρώπου να υπηρετεί δύο Κυρίους που έχουν αλληλοσυγκρουόμενες απαιτήσεις.
Εξηγεί τον λόγο. Ο δούλος θα είναι υποχρεωμένος εκ των πραγμάτων να ‘’ αγαπήσει ‘’ τον ένα του οποίου την κυριότητα ‘’ ανθέξεται ‘’ .
Ενώ για τον άλλο που θα έχει τις αντίθετες απαιτήσεις θα αγανακτεί με συνέπεια να δημιουργηθεί διχασμός εντελώς επιζήμιος της προσωπικότητας του με καταστροφικές συνέπιες που οδηγούν στην τρέλα και την απώλεια.
Ο μαθητής του Χριστού εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να μοιράζεται την αγάπη του μεταξύ ουρανίων και επιγείων θησαυρών.
Δεν μπορεί να ακουμπά και να εμπιστεύεται την ζωή του συγχρόνως στην πίστη προς τον Θεό και την προσκόλληση των επιγείων.
Ο κάθε άνθρωπος διαλέγει ένα Κύριο για να προσφέρει την καρδιά του, την αγάπη και την υπακοή του σ΄ αυτόν.
Χαρακτηρίζοντας όλη την ύπαρξη του με την επιλογή αυτή.
Ο Δημιουργός βέβαια σεβόμενος την κεφαλαιώδη ελευθερία των δημιουργημάτων του φανερώνει την αλήθεια των πραγμάτων, όμως χωρίς παρεμβάσεις, πιέσεις και εξαναγκασμό για την επιλογή τους.
Ο Διάβολος αντίθετα μετασχηματίζεται, ωραιοποιεί την δική του θέση, διαστρέφει την αλήθεια, προφέροντας ψεύτικη δόξα και ηδονή για να παρασύρει και κατευθύνει τις επιλογές των ανθρώπων.
Το βλέπουμε στα ψεύτικα λόγια και τις υποσχέσεις των πολιτικών για την κλοπή της εμπιστοσύνης μας και μετά την εκλογή τους μας τυραννούν κάνοντας τα εντελώς αντίθετα των υποσχέσεων τους.
Πρέπει λοιπόν ο άνθρωπος να λάβει την σωστή επιλογή, για να γίνει όμως αυτό πρέπει να γνωρίζει την αξία και την ποιότητα των πραγμάτων που καλεί να εκτιμήσει.
Πρέπει να γνωρίζει την χαώδη διαφορά της αξίας της ψυχής σε σχέση με την αξία των τροφών και των ηδονών.
Την αξία του σώματος απέναντι στα ρούχα που χρησιμοποιεί για να το ντύσει.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα επίγεια αγαθά είναι δώρα του Θεού για την εξυπηρέτηση μας.
Δεν έχουν καμία αξία για να τα θησαυρίζεις και δεν υπάρχει περίπτωση να αποκτήσεις δόξα και τιμή από αυτά.
Δόξα από την φθορά, από το χώμα είναι ανοησία να νομίζει κανείς ότι μπορεί να αποκομίσει.
Η τρίτη αναφορά του Ιησού στην περικοπή έχει να κάνει με την μέριμνα για την διασφάλιση των προς το ζην αναγκαίων.
Της τροφής, του ποτού και της φορεσιάς, τα κύρια χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ζωής σε τούτο τον κόσμο.
Τα δύο πρώτα αναφέρονται στη διατήρηση της ζωής, ενώ η ενδυμασία σχετίζεται με το σώμα το οποίο προφυλάγει.
Για την απόκτηση αυτών ο άνθρωπος μεριμνά με ζήλο και με όλες τις δυνάμεις του πράγμα ολέθριο γι΄ αυτόν.
Με την υπόδειξη του ο Κύριος δεν εννοεί βέβαια την απλή φροντίδα που καταβάλλει ο άνθρωπος --και πρέπει -- για την διατήρησή του στην επίγεια ζωή.
Αλλά προειδοποιεί για την περίπτωση της πρόσκλησης του ανθρώπου μόνο στα βιοτικά.
Για το ενδιαφέρον της όλης ύπαρξής του προς αυτά και την αγωνιώδη προσπάθεια προς εξασφάλισης τους, πιστεύοντας ότι έτσι κατακτά την ζωή και ότι αυτό είναι το όλο.
Γιατί όμως υπάρχουν αυτές οι ανασφαλείς και αβέβαιες συμπεριφορές των ανθρώπων;
‘’ ὅσοι φόβω θανάτου διά παντός τοῦ ζῆν ἔνοχοι ἥσαν δουλείας ‘’.
Ο φόβος του θανάτου ο οποίος χαρακτηρίζει τον φυσικό άνθρωπο είναι η ρίζα της αιτίας της αγωνιώδους μέριμνας για επιβίωση.
Για να αποφύγει το φάσμα του θανάτου ο άνθρωπος δίνεται στην προσπάθεια να διασφαλίσει της συνέχεια της ζωής με ατομικά μέσα και δυνάμεις και κυρίως με την συσσώρευση υλικών αγαθών.
Αυτό μας το εξήγησε ο Κύριος με την παραβολή του άφρονα πλούσιου που μεριμνά για τα επίγεια πιστεύοντας ότι με αυτό τον τρόπο εξασφάλιζε την ύπαρξη του.
Λησμόνησε βέβαια ότι ο ΜΟΝΟΣ που μπορεί να δώσει ζωή και να διατηρεί υπάρξεις είναι η αυτοζωή, ο δημιουργός του σύμπαντος και της ζωής σ΄ αυτό.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι την θρέψει και την ευεξία δεν την δίνουν οι θερμίδες που υπάρχουν στις τροφές, αλλά ο λόγος του Θεού που είπε και γεννήθηκαν.
Η ουσιοποίηση του είπε, του λόγου του Θεού, αυτού που έγινε φυτικό και ζωικό βασίλειο, είναι που μεταλαμβανόμενο από την φύση δίνει τις θρεπτικές αξίες στον άνθρωπο και τον διατηρεί στη ζωή.
Η ανθρωποκεντρική και υλιστική αξιολόγηση της ζωής αποτελεί αφροσύνη και έλλειψη στοιχειώδους λογικής.
Ποιος δεν γνωρίζει ότι ο μόνος που μπορεί να δώσει ζωή είναι αυτός που την δημιούργησε.
Ο Ιησούς για να καταδείξει την ανάγκη της εμπιστοσύνης στο Θεό και μόνο φέρνει το παράδειγμα των πτηνών του ουρανού.
Προβάλλονται σαν ξεκάθαρη απόδειξη της πατρικής φροντίδας του Δημιουργού για τα δημιουργήματα του.
Το παράδειγμα αποδεικνύει:
- Την πρόνοιά του για όλα τα ζωντανά πλάσματα.
- Την σχέση υιού προς τον Θεό Πατέρα και ρίχνει νέο φως στις σχέσεις μας με τον Δημιουργό.
Το δεύτερο παράδειγμα που χρησιμοποιεί ο Ιησούς είναι από το φυτικό βασίλειο.
Θέλει να καταδείξει πάλη την αδυναμία του ανθρώπου ώστε η όποια προσπάθεια του για ενδυματολογικούς καλοπισμούς να υστερεί ασύγκριτα στην εμφάνιση απέναντι και σε αυτά ακόμη τα αγριολούλουδα και τα κρίνα.
Αυτά αντί της ανθρώπινης μέριμνας και φροντίδας, έχουν την φροντίδα του Θεού ο οποίος τα περιβάλλει με ασύγκριτη ωραιότητα παρά το εφήμερο της υπάρξεώς τους.
Ο Ιησούς δεν απορρίπτει την ενασχόληση του ανθρώπου με τις βιοτικές ανάγκες.
Όμως οι χριστιανοί δεν πρέπει να έχουν αγωνιώδη προσπάθεια και μέριμνα.
Ούτε να έχουν προσκόλληση στην ύλη, πράγμα αδιανόητο για κάποιο που εμπιστεύεται την ζωή του στην πατρική πρόνοια του Θεού.
Ο Πατήρ ημών ο εν τοις ουρανοίς γνωρίζει τις υλικές ανάγκες του ανθρώπου σαν πάνσοφος δημιουργός και φροντίζει γι΄ αυτές σαν στοργικός και φιλάνθρωπος.
Τονίζει και ζητά την απόλυτη εμπιστοσύνη σ΄ αυτόν και την αναζήτηση της Βασιλείας του.
Την προσευχή μας για την έλευση της ‘’ ημέρας του Κυρίου ‘’ .
ΟΛΑ ΤΑ ΑΛΛΑ ΞΕΡΕΙ ΝΑ ΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ προς όφελος μας, για την σωτηρία και τη θέωσή μας.
Αθανάσιος Κατσίκης
αρχιτέκτων
