(Γαλ.5,22-6,2)
ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΣΙΓΟΥΡΑ ΜΑΣ ΛΕΙΠΕΙ…
«ὁ δὲ καρπός τοῦ Πνεύματός ἑστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστης, πρᾳότης, ἐγκράτεια…».
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ο καθημερινός αγώνας των πατέρων και ασκητών ήταν να υποτάξουν τα πάθη τους. Η ερημία σε συνδυασμό με την άσκηση έγινε παλαιστήριο όπου αναμετρήθηκαν με τον διάβολο. Σκοπός τους να αποκτήσουν τις δωρεές, τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος, όπως ακριβώς απαρίθμησε περιεκτικά ο Απόστολος. Η μακαρία πραότητα, η απουσία του θυμού από την ψυχή, έρχεται θετικά να μας προβληματίσει και να μας υπενθυμίσει πόσο μακριά βρισκόμαστε από αυτήν. Οργή σήμερα στους ανθρώπους. Έτοιμοι κάθε στιγμή να ξεσπάσουν στους άλλους. Πότε η μνησικακία, άλλοτε ο υπέρμετρος εγωισμός, υπερηφάνεια, η ψευδαίσθηση της υπεροχής έναντι των άλλων δημιουργούν παράλογες συγκρούσεις με αποτέλεσμα να πικραίνουμε και να πικραινόμαστε…
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΔΩΡΟ ΑΓΙΟΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ
* Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, αυτός ο σπουδαίος ανατόμος της ψυχής ορίζει την πραότητα ως εξής: «Πραότης ἑστιν, ἀκίνητος κατάστασις ἐν άτιμίαις καὶ εὐφημίαις ὡσαύτως ἔχουσα». Η πραότητα δεν ταυτίζεται με την αναισθησία. Σε πολλούς επικρατεί η αντίληψη ότι ο πράος, ο ήσυχος και ο ήρεμος θεωρείται ως μη δυναμικός τύπος. Ο πράος όμως έχει μέσα του τον καλό θυμό.
* Ναι λοιπόν, υπάρχουν δύο είδη θυμού. Είναι αυτός ο οποίος προξενεί τα προβλήματα που αναφέραμε, όπως αναλύσαμε και παραπάνω και ο καλός που έχει βάλει ο Θεός στην φύση μας (θυμικό) και παράγει την ανδρεία, για να κατορθώσουμε εκείνα τα οποία είναι συμφέροντα για την ψυχή μας. Ας δούμε μερικά παραδείγματα καλού θυμού: α) η αγωνιστικότητα από το κατ’ εικόνα στο καθ’ ομοίωση είναι προϊόν καλού θυμού που προτρέπει την ψυχή για την απόκτηση αρετών β) το πασίγνωστο χωρίο της Αγ. Γραφής , «ὀργίζεσθαι καὶ μή ἀμαρτάνεται» (ψαλμ. 4,5). Τέτοιο θυμό χρησιμοποίησε ο Κύριος με το φραγγέλιο και καθάρισε τον Ναό από τους εμπόρους (Ιω. 2,15).
* Κάποτε οι μαθητές είχαν έντονη την απορία τι να κρύβει μέσα στην καρδιά του ο Ιησούς… Στάθηκε και τους κοίταξε διεισδυτικά και έδωσε ο Ίδιος την απάντηση: «ἄρατε τόν ζυγό μού ἑφ’ ὑμᾶς καὶ μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρᾳος εἰμί καὶ ταπεινός τῆ καρδία, εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν». Αν ο χριστιανός ακολουθήσει αυτήν την θεωρεία του Κυρίου (και πρέπει) αυτομάτως οφείλει να θεωρήσει τον εαυτό του τελευταίο. Έτσι αντιπαρέρχεται ύβρεις, αδικίες, παραμένει ατάραχος σαν να του επιτίθεται ένα νήπιο. Αναπαύεται μέσα του ο Θεός «… καὶ ἐπί τίνα ἐπιβλέψω, ἀλλ’ ἑπί τόν ταπεινόν καὶ ἡσύχιον καὶ τρέμοντα τούς λόγους μου;.» (Ης. 66,2)
Β) Η ΠΡΑΟΤΗΤΑ ΚΑΡΠΟΦΟΡΕΙ
* Η πραότητα δημιουργεί προϋποθέσεις να κερδίσουμε τον Χριστό. «Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὑτοί κληρονομήσουσιν τήν γῆν.» (Ματθ. 5,5). Η γη εδώ δηλώνει την καρποφορημένη καρδιά. Σημαίνει ότι κατοικεί ο Χριστός και αρχίζει καρποφορεί τριάκοντα, εξήκοντα και εκατό. Ο πράος έχει όλο τον κόσμο δικό του αφού δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τα γήινα.
* Ο πράος άνθρωπος γνωρίζει να χειρίζεται τον λόγο ώστε να μην χρησιμοποιεί λόγια περιττά τα οποία δημιουργούν αντιπαλότητες και οξύνουν τα πνεύματα. Καταλαμβάνεται όλος από διάκριση και υπομονή. Ο πράος αναδεικνύεται σοφότερος αφού ξέρει να επιλέξει τον χρόνο που θα μιλήσει αλλά και τι θα πει. Εάν κάποιος υπομένει με πραότητα τον πλησίον του, αυτό ισοδυναμεί με μαρτυρική θυσία. Δεν καταδικάζονται μόνο οι φονιάδες αλλά και αυτοί που σκοτώνουν την καρδιά του αδελφού τους.
* Ο πράος άνθρωπος, ενώνεται με τον Θεό κατά την Θεία Κοινωνία. Είναι οξύμωρο το σχήμα να έχουμε μεταλάβει και να μας καταλαμβάνει ο θυμός. Χρειάζεται εξέταση, καθώς δεν κάνουμε τόπο στην καρδιά μας για να αναπαυθεί ο Θεός... εκεί θρόνο κατέχει ο διάβολος. Όσες φορές μιλήσαμε οργισμένοι το έχουμε μετανιώσει, ποτέ όμως όταν κρατήσαμε σιωπή. Στην μοναχική-οσιακή ζωή ο θυμός είναι μεγάλο αμάρτημα καθώς αποκαλύπτει πολλά επισυρόμενα πάθη, δείγμα ακαλλιέργητης ψυχής. Ο Αββάς Αγάθων έλεγε πως εκείνος που οργίζεται εύκολα και νεκρό να αναστήσει, δεν είναι δεκτός ενώπιον του Θεού.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Μπορούμε να βρούμε αρκετές προφάσεις να δικαιολογήσουμε τον θυμό. Να επικαλεστούμε την κούραση, τις συνθήκες διαβίωσης, τον τρόπο εργασίας, το γενικό σχεδίασμα του κοινωνικού μας βίου, τις αδικίες, την κακοήθεια των ανθρώπων και έτσι να απαλύνουμε τις τύψεις της συνειδήσεως μας. Στην πραγματικότητα όμως ο θυμός αποδεικνύει την νηπιότητα της πνευματικής μας ηλικίας.
