(Εβρ. στ΄ 13-20)
† Ιωάννου της Κλίμακος
ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΟΥ ΨΕΥΔΟΥΣ
«...εν οίς αδύνατον ψεύσασθαι Θεόν»
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Εορτάζοντας σήμερα η Εκκλησία μας ένα μεγάλο Άγιο (Ιωάννη της Κλίμακος), που στο περίφημο βιβλίο του «ΚΛΙΜΑΞ» γράφει για τα ανθρώπινα πάθη και αρετές, ο Απ. Παύλος έρχεται να συμπληρώσει την αφυπνιστική προσπάθεια της Εκκλησίας με την σημερινή αποστολική περικοπή. Αναφέρεται στην Π. Δ., στον Αβραάμ και στις υποσχέσεις που του έδωκε ο Θεός, βεβαιώνοντας ότι ο Ουράνιος Δημιουργός είναι Πατέρας της αληθείας. Μέσα από αυτήν την αναφορά παρουσιάζεται η ευκαιρία να δούμε λίγο το ολέθριο και αντίθετο πάθος του ψεύδους. Και τούτο μας αφορά όλους, καθώς σύμφωνα με τον Προφητάναξ Δαυίδ «πας άνθρωπος ψεύστης» (Ψαλμ. 115, 2)…
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Α) ΤΟ ΥΠΟΥΛΟ ΨΕΜΑ
* Ο σήμερον εορταζόμενος Άγιος μας λέει ότι «ψεύδος εστίν αγάπης αφανισμός» και είναι γέννημα της πολυλογίας, ευτραπελίας. Είναι ένα πάθος που διαιρεί την ψυχή και συνδέεται αυτόματα με την συκοφαντία, υποκρισία, κακία. Ο Ψαλμωδός και πάλι απόλυτος: «απολεί πάντας τους λαλούντας το ψεύδος» (Ψαλμ. 5,7). Βλέπουμε λοιπόν ότι ενώ κάτι το έχουμε εκτιμήσει για τόσο «ακίνδυνο», στ’ αλήθεια είναι δυνατόν να μας καταστρέψει απλώνοντας παντού τα πλοκάμια του.
* Ένας μεγάλος Πατέρας της Εκκλησίας, ο Αββάς Δωρόθεος, μας εξηγεί τρείς τρόπους με τους οποίους φτάνουμε στο αμάρτημα του ψεύδους: α) κάποιος ψεύδεται κατά διάνοιαν, δηλαδή είναι καχύποπτος. Νομίζει ότι δύο μιλούν γι’ αυτόν και όταν τον δούν και σταματήσουν, σταμάτησαν γι’ αυτόν. Και φαντάζεται στο νού του καταστάσεις που συμβαίνουν, αλλά στην πραγματικότητα πλανάται από τον αρχηγό του ψεύδους τον, διάβολο. β) Κάποιος ψεύδεται με τον λόγο, δηλαδή χρησιμοποιεί δικαιολογίες, υπεκφυγές, τροποποιεί κατηγορίες, φαντάζεται, δημιουργεί εντυπώσεις για να ωφεληθεί, να κάνει κακό ή να κερδίσει χρήματα και αγαθά. Αυτός στο τέλος και αν λέγει αλήθεια δεν γίνεται πιστευτός. γ) Κάποιος λέει ψέματα ψευδόμενος με τον βίο του, άλλος είναι και άλλος φαίνεται: υποκριτής, διπρόσωπος, απατεώνας, λύκος με ένδυμα προβάτου. «Ούτος ούκ έστιν άνθρωπος απλούς, αλλά διπλούς» (Κλίμαξ Ιωάννου, Λόγος 4). Εδώ έχουμε ταύτιση ψεύδους και υποκρισίας.
Β) Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΨΕΥΤΗΣ
* Νομίζω ότι αντιληφθήκαμε ότι σε κάποια κατηγορία ανήκουμε και εμείς λίγο ή πολύ. Ας μην σπεύσουμε να κατηγορήσουμε τον τρόπο ζωής και τις απαιτήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας. Όλοι κάνουμε χρήση αυτής της άρρωστης καταστάσεως για διαφορετικές αιτίες… ή για να προκαλέσουμε γέλιο ή για την φιλαυτία μας ή για την φιληδονία μας.
* Τα ψέματα μας εκθέτουν και μας ρεζιλεύουν. Όσο εύκολα λέγονται, τόσο εύκολα αποκαλύπτονται. Συνήθως με το ψέμα φορτώνουμε σ’ άλλους κατηγορίες που εμείς έχουμε κάνει πράξη. Ιδίως, όταν το ψεύδος συνδέεται με την καχυποψία (πρβλ. τον ασκητή με τα δεμάτια στο γεροντικό) τότε μέσα στα ζευγάρια έχουμε ατέλειωτες ώρες – μέρες καυγάδων.
* Οι Πατέρες μας λένε ότι το πάθος του ψεύδους χρειάζεται προσοχή. Καμιά φορά για να γλιτώσουμε οδυνηρές καταστάσεις ε ένα ευαίσθητο χώρο (π.χ. οικογένεια), αναγκαζόμαστε, για να μην γίνει φασαρία, να κάνουμε χρήση του ψεύδους. Όμως αυτό είναι «δίκοπο» μαχαίρι και χρειάζεται φόβος και προσοχή. Κάτι που ανήκει στο διάβολο (λέγεται πατέρας του ψεύδους) πρέπει να μας προβληματίζει η χρήση του και να φοβόμαστε τις συνέπειες του.
* Ας μην ξεχάσουμε όμως και εκείνους που μαρτύρησαν και δεν δέχθηκαν κανένα αντάλλαγμα για την αληθινή πίστη. Που έδωσαν την μαρτυρία του αληθινού Θεού μπροστά σε τυράννους και βασανιστήρια. Αξιώθηκαν να περάσουν από το ψεύτικο κόσμο, στον αληθινό της δόξης του Θεού. Είναι όλοι αυτοί που προτίμησαν να πεθάνουν για αξίες όχι μόνο πίστεως, αλλά και ηθικής και ποικίλων ιδανικών.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Θα πρέπει να αγαπήσουμε την αλήθεια. Όσο και αν είναι δύσκολη και πονάει. Ιδίως εμείς οι Ιερείς που κηρύττουμε την ίδια την Αλήθεια. Για να βοηθηθούμε σε αυτόν τον αγώνα ας κρατήσουμε ένα: «ο ψεύτης δεν σέβεται ούτε τον εαυτό του, ούτε φυσικά τους άλλους», κυρίως δε, στερεί την ευλογία του Θεού από την ζωή του. Και το κέρδος με ψεύδος είναι άνεμος, που σκορπίζει όχι μόνο τα συναχθέντα με απάτη, αλλά πολλές φορές και τα τίμια. Ας μας βοηθήσει ο Θεός να ακολουθήσουμε ένα τέτοιο δρόμο στην ζωή μας.
